"Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie"

Holger HEYMANN

Finansowanie rekultywacji terenów pogórniczych węgla brunatnego w Saksonii

Wykorzystanie węgla brunatnego w Niemczech było szczególnie intensywne w NRD, gdzie spowodowało m.in. olbrzymie skutki dla środowiska. Zniszczono tu ok. 120 tys. ha, poważnie zmieniono stosunki wodne, a w wyrobiskach poeksploatacyjnych zdeponowano wiele odpadów. Po zjednoczeniu Niemiec kopalnie węgla brunatnego nie były w stanie sprostać wymogom gospodarki rynkowej. Porozumienia oparte na Traktacie Zjednoczeniowym objęły więc również zadania dotyczące rekultywacji terenów pogórniczych w zagłębiach węgla brunatnego Łużyc i środkowych Niemiec. Ich zakres obejmował: rekultywację 224 wyrobisk poeksploatacyjnych, zabezpieczenie ok. 1200 km skarp oraz rozbiórkę 110 zakładów przemysłowych, a ponadto przywrócenie właściwych stosunków wodnych i remediację ponad 1230 zanieczyszczonych miejsc. Zadania te finansował początkowo Urząd Powierniczy. Już w 1992 r. rząd federalny oraz rządy: Brandenburgii, Saksonii, Saksonii-Anhalt i Turyngii zawarły umowę w sprawie wspólnego finansowania rekultywacji terenów pogórniczych węgla brunatnego. Koordynacja instytucji sektora publicznego i prywatnego zaangażowanych w to zadanie wymagała stworzenia trójpoziomowej struktury organizacyjnej. Pierwszy poziom obejmuje zarządzanie procesem rekultywacji przez Komitet Sterujący i Budżetowy ds. Rekultywacji Górnictwa Węgla Brunatnego. Drugi poziom zapewnia Łużycka i Środkowoniemiecka Spółka Zarządzającą Górnictwem Sp. z o.o. (LMBV), które jest przedsiębiorstwem odpowiedzialnym za rekultywację w myśl prawa górniczego. Trzeci poziom to realizacja działań rekultywacyjnych przez przedsiębiorstwa prywatne. W efekcie tych działań w środkowych Niemczech i na Łużycach nastąpiła wyraźnie widoczna zmiana krajobrazu. Zrealizowano tu prawie wszystkie prace rozbiórkowe. Wysoki stopień zaawansowania osiągnęło przemieszczanie mas ziemnych i ich zagęszczanie. Do wykonania pozostają już tylko prace wymagające pod względem geotechnicznym. Zakończono już ponad 75% działań w zakresie rekultywacji terenu. Musi jeszcze zostać wykonana remediacja gruntów zanieczyszczonych i odtworzenie bilansu wodnego.