03.07.2012.1

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy

Katowice dnia 10.07.2012 r.

I N F O R M A C J A Nr 46/2012/EW

w sprawie awarii zasilania w energię elektryczną zakładu górniczego Lubelski Węgiel Bogdanka S.A. rejon Stefanów w Bogdance, zaistniałej w dniu 3 lipca 2012 r. około godziny 17³⁸.

Zasilanie w energię elektryczną rejonu Stefanów (za wyjątkiem wyciągu skipowego) realizowane jest dwiema niezależnymi liniami napowietrznymi 110 kV przez dwa transformatory T – 7 i T – 8; 110/6 kV, 16 MVA w stacji 110/6 kV GST/Z. Stacja 110/6 kV GST/Z w części 110 kV jest wykonana w układzie H – 5, a części 6 kV jako dwusystemowa z dwusekcyjnym systemem I.

W dniu 03.07.2012 r. na zmianie „B” w rejonie Stefanów, między innymi:

zasilające linie napowietrzne 110 kV były pod napięciem,
transformator T-7 110/6 kV, 16 MVA zasilał przez pole rozdzielcze nr 3, wyposażone m.in. zabezpieczenie zwarciowe typu RIT-30 (nastawa I>> 2400 A, t>> 1,5 s), połączone sekcje systemu I,
transformator T-8 110/6 kV, 16 MVA oraz system II rozdzielni 6 kV były wyłączone spod napięcia (stanowiły rezerwę),
w stacji przy szybie S 2.1. prowadzony był ruch wentylatora głównego nr 1, wentylator główny nr 2 pozostawał w rezerwie,
obsługę urządzeń stacji 110/6 kV GST/Z pełnił elektromonter,
nadzór nad ruchem urządzeń elektrycznych pełniła osoba niższego (dozorca) oraz osoba wyższego dozoru ruchu elektrycznego.

W dniu 3.07.2012 r., około godziny 17³⁸, elektromonter obsługujący stację 110/6 kV GST/Z, usłyszał odgłos eksplozji i zauważył wydobywający się dym z drzwi budynku rozdzielni 6 kV. W tym samym czasie dyspozytor ruchu zakładu górniczego zauważył zatrzymanie ruchu urządzeń elektrycznych na powierzchni i w wyrobiskach rejonu Stefanów, a w szczególności: wentylatora głównego i górniczego wyciągu szybowego. O zaistniałym zdarzeniu elektromonter natychmiast powiadomił dozorcę ruchu elektrycznego, a następnie wykonał czynności łączeniowe po stronie 110 kV, zapewniające odcięcie dopływu 6 kV do tej rozdzielni, i załączył wentylatory oddymiania awaryjnego. Zadymienie pomieszczenia uniemożliwiało przeprowadzenie oględzin urządzeń rozdzielni. Dozorca o zdarzeniu poinformował dyspozytora ruchu zakładu górniczego i zgłosił potrzebę wezwania straży pożarnej oraz powiadomienia nadsztygara ruchu elektrycznego. Nadsztygar oraz dozorca, po przybyciu na miejsce zdarzenia, stwierdzili zadymienie nadal uniemożliwiające przeprowadzenie oględzin rozdzielni 6 kV. W tej sytuacji, o godzinie 17⁵⁸, dyspozytor ruchu zakładu górniczego rozpoczął wyprowadzanie 154 pracowników z zagrożonych rejonów w kierunku szybu wdechowego S 2.2. Oddymianie przyśpieszono wykorzystując sprzęt przybyłej w tym czasie Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Łęcznej. Oględziny przeprowadzone przez ww. osoby dozoru ruchu i elektromontera wykazały w szczególności:

a) w polu Nr 5 (odpływ do transformatora 6/0,4 kV):

wyłączony wyłącznik mocy, skutki zwarcia trójfazowego w przedziale wyłącznika i odłącznika szynowego systemu II: uszkodzone (wypalone) izolatory przepustowe, ślady działania łuku elektrycznego (wypalenia) na szynach faz L1, L2 i L3, opalenia przekładników prądowych, kolumn wyłącznika mocy,
zadziałanie zabezpieczenia zwarciowego typu RIT-30 (nastawa I>> 200 A, t>> 0,5 s),

b) w polu Nr 3 (dopływ z transformatora T-7, 110/6kV):

wyłączony wyłącznik mocy,
zadziałanie zabezpieczenia zwarciowego typu RIT-30 (nastawa I>> 2400 A, t>> 1,5 s).

W tej sytuacji dokonano przełączeń na zasilanie rezerwowe, a w szczególności załączono do ruchu transformator T- 8 110/6 kV, 16 MVA oraz sekcję II systemu I rozdzielni 6 kV.
Transformator T-7 110/6 kV, 16 MVA oraz sekcję I systemu I oraz system II rozdzielni 6 kV pozostawiono w stanie beznapięciowym.

O godzinie 19¹⁶ załączono do ruchu wentylator główny nr 2 w stacji wentylatorów głównych przy szybie S 2.1, a o godzinie 19¹⁷ zasilono górniczy wyciąg szybowy szybu S 2.2. i po przeprowadzeniu jazd próbnych przystąpiono do wyjazdu na powierzchnię wyprowadzonej załogi.

W związku z awarią nie odnotowano przekroczenia dopuszczalnych stężeń metanu w wyrobiskach zakładu górniczego, nie zgłoszono zdarzeń wypadkowych oraz nie miało miejsca unieruchomienie ludzi w szybie. Wyprowadzenie załogi odbyło się bez użycia sprzętu ochronnego dróg oddechowych.
W toku dalszych działań prowadzonych przez służby elektryczne zakładu górniczego m.in.:

przeprowadzono pomiar rezystancji izolacji linii kablowej prowadzonej z pola nr 5 tej rozdzielni 6 kV do transformatora 6/0,4 kV zlokalizowanego w budynku łaźni uzyskując wynik: poszczególne fazy do ziemi oraz między poszczególnymi fazami po 300 MΩ,
w wyniku pomiarów stwierdzono brak ciągłości żył tej linii kablowej,
zlokalizowano uszkodzenie tej linii kablowej, polegające na (rozerwaniu) mufy kablowej skorupowej/żeliwnej w kanale kablowym, w odległości ok.160 m od budynku rozdzielni.

W wyniku czynności ustalania przyczyn i okoliczności awarii Specjalistyczny Urząd Górniczy:

nie stwierdził nieprawidłowości w odniesieniu do urządzeń stacji 110/6 kV GST/Z i linii kablowej prowadzonej z pola nr 5,
w oparciu o rejestrator zakłóceń sieciowych, występujących po stronie 110 kV, ustalono, że pierwsze pobudzenie zabezpieczenia zwarciowego (strony 110 kV transformatora T-7) trwało przez okres około 0,5 s, a po czasie około 0,6 s od ustania w/w pobudzenia nastąpiło ponowne pobudzenie w/w zabezpieczenia zwarciowego, które trwało około 1,4 s,
ustalił, że uszkodzona linia kablowa z pola nr 5 została wyłączona przez zabezpieczenie zwarciowe zwłoczne w tym polu rozdzielczym, natomiast powstałe, po około 0,6 s, zwarcie w tym polu zostało wyłączone przez zabezpieczenie zwarciowe zwłoczne w polu rozdzielczym nr 3 – dopływowym z transformatora T- 7 110 KV, 16 MVA,
ustalił, że przyczyną awarii zasilania w energię elektryczną zakładu górniczego Lubelski Węgiel Bogdanka S.A. rejon Stefanów było zwarcie trójfazowe w polu rozdzielczym nr 5 na skutek zakłóceń powstałych w wyniku zwarcia trójfazowego w mufie na linii kablowej prowadzonej z pola nr 5.

W związku z zaistniałym zdarzeniem Dyrektor Specjalistycznego Urzędu Górniczego wydał decyzję, w której nakazał wstrzymać ruch zakładu górniczego, w części dotyczącej pola rozdzielczego nr 5 rozdzielni 6 kV w stacji 110/6 kV GST/Z oraz linii kablowej prowadzonej z tego pola, oraz określił warunki wznowienia ruchu tych urządzeń.

Informację opracowano na podstawie danych z SUG w Katowicach.