Wyższy Urząd Górniczy                                                          

            Departament

Warunków Pracy i Szkolenia

 Katowice, dnia 16 października 2017 r.

INFORMACJA Nr 52/2017/EW

w sprawie zawału zaistniałego w dniu 15 września 2017 r. w Polskiej Grupie Górniczej sp. z o. o. Oddział KWK Ruda w Rudzie Śląskiej Ruch Halemba, w przekopie wentylacyjnym z poziomu 525 m do poziomu 830 m.

Zawał wystąpił w przekopie wentylacyjnym z poziomu 525 m do poziomu 830 m na odcinku wyrobiska o długości około 5 m, na którym rumowisko skalne wraz ze złamaną obudową grawitacyjnie przemieściło się do wyrobiska i wypełniło cały jego przekrój. Początek zawału od strony wschodniej znajdował się w odległości około 253 m na zachód od skrzyżowania z dowierzchnia polową 1 w pokładzie 402. W miejscu zawału po stronie wschodniej szerokość wyrobiska wynosiła 5,5 m, a wysokość 3,5 m, natomiast po stronie zachodniej odpowiednio szerokość 5,0 m i wysokość 3,4 m. Przekop wentylacyjny z poziomu 525 m do poziomu 830 m stanowi drogę odprowadzenia powietrza z rejonu ściany 4a w pokładzie 402 w partii „K” do szybu wentylacyjnego „Wschodniego” i nie jest drogą ucieczkową. Zaistniały zawał nie wstrzymał przepływu powietrza w wyrobisku. Wskazania czujników prędkości przepływu powietrza nie spadły poniżej minimalnych wartości, określonych w projekcie technicznym eksploatacji, a wykonane pomiary wykazały nieznaczny spadek ilości powietrza przepływającego przez ścianę 4a oraz brak zagrożenia dla zatrudnionej załogi. Nie zostały również przekroczone dopuszczalne stężenia metanu w rejonie ściany 4a. Przekop wentylacyjny z poziomu 525 m do poziomu 830 m - wyrobisko kamienne o średnim nachyleniu około 10⁰, został objęty granicami pola IV kategorii zagrożenia metanowego i zaliczony do klasy B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego oraz I stopnia zagrożenia wodnego. W przekopie wentylacyjnym z poziomu 525 m do poziomu 830 m, w miejscu zawału w stropie wyrobiska zalegały kolejno warstwy: łupek ilasty o grubości 5,0 m, węgiel pokładu 364/1 o grubości 2,60 m, łupek piaszczysty o grubości 9,0 m, piaskowiec o grubości 3,50 m. W spągu wyrobiska zalegały kolejno: łupek ilasty o grubości 3,0 m, węgiel pokładu 364/3 o grubości 1,80 m, łupek piaszczysty o grubości 7,0 m. Na odcinku objętym zawałem, przekop wentylacyjny z poziomu 525 m do poziomu 830 m wykonano w latach 1996-1997 w obudowie ŁP10/V29/4/A z rozstawem odrzwi co 0,8 m. Odrzwia obudowy stabilizowane były rozporami stalowymi dwustronnego działania, a opinkę stropu stanowiły okładziny żelbetowe lub siatki stalowe, natomiast ociosów siatki stalowe. W kolejnych latach, w związku z występującą silną korozją obudowy, pod istniejące odrzwia lokalnie zabudowano odrzwia obudowy ŁP10/V29/A.

W dniu 15 września  2017 r. około godziny 17²⁵ na czujniku prędkości przepływu powietrza, zabudowanym w chodniku wentylacyjnym 1a w pokładzie 402, stanowiącym drogę wentylacyjną z rejonu ściany 4a zarejestrowano spadek prędkości powietrza z około 3,0 m/s do około 1,8 m/s. W celu określenia przyczyny spadku wskazań ww. czujnika, skierowano nadsztygara górniczego i nadsztygara wentylacji do przeprowadzenia kontroli wyrobisk, stanowiących drogę odprowadzenia powietrza z rejonu ściany 4a w pokładzie 402 w partii „K” do szybu wentylacyjnego „Wschodniego”. Kontrola została przeprowadzona na zmianie nocnej od strony wyrobisk na poziomie 830 m oraz od strony poziomu 525 m przy szybie „Wschodnim”.

W wyniku kontroli stwierdzono pełny zawał w przekopie wentylacyjnym z poziomu 525 m do poziomu 830 m na odcinku wyrobiska o długości około 5 m.

Przypuszczalną przyczyną zawału skał stropowych w przekopie wentylacyjnym z poziomu 525 m do poziomu 830 m była utrata stabilności i podporności silnie skorodowanych oraz nie wzmocnionych odrzwi obudowy chodnikowej.

W związku z zaistniałym zawałem, Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego w Gliwicach wstrzymał ruch zakładu górniczego w części dotyczącej możliwości przechodzenia i przebywania ludzi:

1. W przekopie wentylacyjnym z poziomu 525 m do poziomu 830 m, na 15-tu odcinkach zlokalizowanych pomiędzy cechami metrycznymi wyrobiska, liczonymi na południe od skrzyżowania z przekopem Wschodnim poziomu 525 m odpowiednio: od 894 mb do 880 mb, od 828 mb do 818 mb, od 782 mb do 770 mb, od 750 mb do 742 mb, od 726 mb do 718 mb, od 690 mb do 683 mb, od 667 mb do 660 mb, od 650 mb do 640 mb, od 625 mb do 620 mb, od 617 mb do 611 mb, od 600 mb do 590 mb, od 534 mb do 530 mb, od 513 mb do 508 mb, od 298 mb do 294 mb i od 237 mb do 233 mb, do czasu uzupełnienia brakującej opinki stropu
   i / lub ociosów wyrobiska na tych odcinkach.
2. W przekopie wentylacyjnym z poziomu 525 m do poziomu 830 m, na trzech odcinkach zlokalizowanych pomiędzy cechami metrycznymi wyrobiska, liczonymi na południe od skrzyżowania z przekopem Wschodnim poziomu 525 m odpowiednio: od 695 mb do 693 mb, od 650 mb do 640 mb i od 237 mb do 235 mb, do czasu zapewnienia odpowiedniej podporności i stabilności obudowy wyrobiska na tych odcinkach w sposób ustalony przez kierownika działu górniczego.
3. W przekopie północnym poziomu 525 m, na czterech odcinkach zlokalizowanych pomiędzy cechami metrycznymi wyrobiska, liczonymi na południe od skrzyżowania z przekopem północnym do szybu Wschodniego poziomu 525 m odpowiednio: od 1790 mb do 1785 mb, od 1780 mb do 1775 mb, od 1775mb do 1770 mb i od 1713 mb do 1710 mb, do czasu uzupełnienia brakującej opinki stropu i / lub ociosów wyrobiska na tych odcinkach.
4. W przekopie północnym poziomu 525 m, na sześciu odcinkach zlokalizowanych pomiędzy cechami metrycznymi wyrobiska, liczonymi na południe od skrzyżowania z przekopem północnym do szybu Wschodniego poziomu 525 m odpowiednio: od 1695 mb do 1690 mb, od 1573 mb do 1570 mb, od 1566 mb do 1562 mb, od 1372 mb do 1366 mb, od 120 mb do 117 mb i od 105 mb do 102 mb, do czasu zapewnienia odpowiedniej podporności i stabilności obudowy wyrobiska na tych odcinkach w sposób ustalony przez kierownika działu górniczego.
5. W przekopie północnym do szybu Wschodniego poziomu 525 m, na odcinku zlokalizowanym pomiędzy cechami metrycznymi wyrobiska, liczonymi na zachód od szybu Wschodniego od 395 mb do 385 mb, do czasu uzupełnienia brakującej opinki południowego ociosu wyrobiska oraz zapewnienia odpowiedniej podporności i stabilności obudowy wyrobiska na tym odcinku w sposób ustalony przez kierownika działu górniczego.
6. W chodniku wentylacyjnym 1a w pokładzie 402, na odcinku zlokalizowanym pomiędzy cechami metrycznymi wyrobiska od 400 mb do 402 mb, liczonymi na wschód od skrzyżowania z dowierzchnią wentylacyjną równoległą w pokładzie 402, do czasu uzupełnienia brakującej opinki stropu wyrobiska na tym odcinku.
7. W dowierzchni polowej 1 w pokładzie 402, na odcinku zlokalizowanym pomiędzy cechami metrycznymi wyrobiska od 5 mb do 7 mb, liczonymi na północ od skrzyżowania z chodnikiem wentylacyjnym 1a, do czasu uzupełnienia brakującej opinki wschodniego ociosu wyrobiska na tym odcinku.
8. W przekopie wentylacyjnym z poziomu 525 m do poziomu 830 m, na czterech odcinkach zlokalizowanych pomiędzy cechami metrycznymi wyrobiska, liczonymi na zachód od skrzyżowania z dowierzchnią polową 1 w pokładzie 402 odpowiednio: od 46 mb do 48 mb, od 69 mb do 70 mb, od 103 mb do 124 mb i od 154 mb do 157 mb, do czasu uzupełnienia brakującej opinki stropu i ociosów wyrobiska na tym odcinku,

oraz nakazał:

9. Roboty związane z przywracaniem funkcjonalności wyrobisk, w których stwierdzono nieprawidłowy stan obudowy lub opinki oraz  kontrole składu i parametrów powietrza w tych wyrobiskach wykonywać w oparciu o szczegółowe ustalenia zatwierdzone przez kierownika ruchu zakładu górniczego.
10. Niezwłocznie podjąć działania organizacyjno – techniczne dla usunięcia skutków zawału zaistniałego w przekopie wentylacyjnym z poziomu 525 m do poziomu 830 m oraz dla zabezpieczenia wyrobiska na tym odcinku obudową, w oparciu o szczegółową technologię opracowaną przez kierownika działu górniczego i zatwierdzoną przez kierownika ruchu zakładu górniczego.
11. Zinwentaryzować i zabezpieczyć elementy obudowy przekopu wentylacyjnego z poziomu 525 m do poziomu 830 m, wytransportowane podczas usuwania skutków zawału.
12. Przeprowadzić kontrolę stanu technicznego obudowy na poszczególnych odcinkach wyrobisk opisanych w punktach: 2, 4 i 5 powyżej oraz ustalić zakres robót niezbędnych dla zapewnienia odpowiedniej podporności i stabilności obudowy wyrobisk na tych odcinkach.
13. Podjąć działania organizacyjno – techniczne dla przywrócenia bezpiecznego i funkcjonalnego stanu poszczególnych odcinków wyrobisk opisanych w punktach od 1 do 8 powyżej.
14. Przeprowadzić kontrolę stanu obudowy wyrobisk stanowiących drogę odprowadzania powietrza ze ściany 4a w pokładzie 402 w partii „K” na poziomie 830 m w aspekcie utrzymania stateczności wyrobisk.
15. Przeanalizować wpływ skutków zawału na parametry sieci wentylacyjnej, w celu zapewnienia stabilności przewietrzania wyrobisk i utrzymania prawidłowego składu powietrza oraz ustalić zasady kontroli składu i parametrów powietrza w wyrobiskach, na których przewietrzanie miał wpływ zawał zaistniały w przekopie wentylacyjnym z poziomu 525 m do poziomu 830 m.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Gliwicach.