Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy

Katowice, dnia 3.08.2009 r.

I N F O R M A C J A Nr 55/2009/EW

o wypadku zbiorowym (cztery wypadki lekkie), spowodowanym tąpnięciem, wywołanym wstrząsem górotworu o energii 9,3 x 10⁷J, w dniu 21 lipca 2009 r. o godzinie 8⁰⁵, w bloku A pola G-7/5 oddziału G-7, na poziomie 870 m, w KGHM POLSKA MIEDŹ S.A. Oddział Zakłady Górnicze „Rudna” w Polkowicach.

Wypadek zbiorowy (cztery wypadki lekkie), spowodowany tąpnięciem wywołanym wstrząsem o energii 9,3 x 10⁷J, miał miejsce na froncie eksploatacyjnym bloku A pola G-7/5 oddziału G 7, w którym prowadzono eksploatację złoża rud miedzi, o zmiennej miąższości od 3,5 m do 12,0 m (lokalnie do 1,0 m), wykształconego w formie pseudopokładu utworzonego przez dolnocechsztyńskie łupki i dolomity oraz białe piaskowce czerwonego spągowca. Roboty wybierkowe prowadzono systemem komorowo-filarowym z ugięciem stropu i dodatkową ochroną stropu R-UO. Złoże zaliczono do trzeciego stopnia zagrożenia tąpaniami i pierwszego stopnia zagrożenia wodnego. Skały stropu zaliczono do klasy drugiej skał stropowych, a spągu do klasy drugiej skał spągowych. Stropy wyrobisk eksploatacyjnych były zabezpieczone obudową kotwiową wklejaną oraz rurowo-cierną, o długości żerdzi 1,8 m, w siatce kotwienia 1,0 m x 1,0 m. W miejscach o pogorszonych warunkach stropowych stosowano dodatkowo obudowę podporową - stojaki hydrauliczne Hydrotech, stropnice płytowe i drewniane stosy podporowe. Stosowane były także kotwy linowo-spoiwowe o długości 7 m. Dla robót eksploatacyjnych pola G-7/5 opracowany był projekt techniczny eksploatacji, zatwierdzony przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

W dniu 21 lipca 2009 r. o godzinie 8⁰⁵ wystąpił samoistny wstrząs górotworu o energii 9,3 x 10⁷J, którego epicentrum zlokalizowano w caliźnie bloku A pola G-7/5 w rejonie projektowanego skrzyżowania komory K-23 z pasem P-48. Wstrząs spowodował następujące skutki w wyrobiskach:

1. Urobienie, na głębokość od 0,5 do 1,5 m, naroży filarów od strony calizny wycinanych między przodkami pasów P-45÷P-47 z komory K-19 oraz między przodkami komór K-22÷K-23 z pasa P-43.
2. Obsypanie ociosów, w pasach od P-42 do P-35, na odcinku od komory K-23 do czół przodków.
3. Wypiętrzenie spągu, na wysokość około 0,3 m, w pasie P-38 między komorami K-23 i K-25.
4. Opadnięcie wcześniej spękanej stropowej łaty dolomitycznej, o miąższości 1,0 m, na skrzyżowaniu P-32/K-27.
5. Uszkodzenie stojaków hydraulicznych na skrzyżowaniach: K-19/P-42, P-40, P-39 – po 1 szt.; K-23/P-39 – 3 szt., K-27/P-32 – 4 szt.
6. Opadnięcie elementów sygnalizatorów rozwarstwień stropu na skrzyżowaniach: P-45/K-19 – 1 szt., P-37/K-25 – 4 szt., P-32/K-23 – 1 szt.

Na podstawie oceny stanu wyrobisk i ich obudowy oraz skutków wstrząsu zjawisko zakwalifikowano jako tąpnięcie.

Przyczyną tąpnięcia był samoistny wstrząs górotworu o energii 9,3 x 10⁷J.

Wskutek wstrząsu wypadkom lekkim uległo czterech pracowników spośród pięciu przebywających w bloku A: sztygar zmianowy i przodowy pola, przebywający na skrzyżowaniu pasa P-46/K-19, operator ładowarki TORO w rejonie skrzyżowania P-38/K-23 oraz kierowca Land Rovera na skrzyżowaniu K-19/P-39. Poszkodowani i pozostali pracownicy wycofali się z zagrożonego rejonu samodzielnie bądź przy pomocy współpracowników, a przybyły lekarz-ratownik z JRGH w Lubinie udzielił im pomocy lekarskiej.

Przyczyną wypadków lekkich było oddziaływanie podmuchu i grawitacyjnie obsypujących się na poszkodowanych skał z ociosów, a w przypadku operatora ładowarki TORO, uderzenie szybą przemieszczoną do wewnątrz kabiny.

Po oględzinach przeprowadzonych w dniu 22.07.2009 r., Dyrektor OUG nakazał wstrzymać ruch zakładu górniczego w części dotyczącej prowadzenia rozcinki w bloku A pola G 7/5 oddziału G-7 do czasu:

• ustalenia przez kierownika ruchu zakładu górniczego zakresu i zasad kontroli stanu wyrobisk i ich obudowy w rejonie bloku A,
• odpalenia załadowanych materiałem wybuchowym typu RPT i uzbrojonych czterech przodków: P-42 i P-43 z K-23 oraz K-23 i K-22 z P-43,
• bezpiecznego usunięcia skutków tąpnięcia, na zasadach ustalonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego,
• dokonania przez Zespół KGHM Polska Miedź SA ds. Tąpań Obudowy i Kierowania Stropem, w składzie poszerzonym o ekspertów, analizy sytuacji geologiczno-górniczej oraz stanu zagrożenia tąpaniami i zawałami w rejonie prowadzonej eksploatacji, po zaistniałym tąpnięciu,
• ustalenia dalszego sposobu prowadzenia robót w ww. części bloku A pola G-7/5 oddziału G-7 z uwzględnieniem wyników dokonanej analizy.

Ponadto, uzależnił wznowienie robót rozcinkowych w bloku A pola G-7/5 od uzyskania zezwolenia Dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego we Wrocławiu.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG we Wrocławiu.