5 06 2019 1

Wyższy Urząd Górniczy

          Departament

Warunków Pracy i Szkolenia                                                

  Katowice, dnia 13 czerwca 2019 r.

INFORMACJA Nr 26/2019/EW

w sprawie awarii zaistniałej w polu rozdzielczym nr 8 rozdzielni 6 kV („słaba”) w dniu 5 czerwca 2019 r. o godzinie 1022 w SRK S.A. w Bytomiu Oddział w Jastrzębiu Zdroju Kopalnia Węgla Kamiennego „Jas-Mos” w Jastrzębiu Zdroju.

 

Awaria zaistniała w polu rozdzielczym nr 8 rozdzielni 6 kV („słaba”), zlokalizowanej na powierzchni w SRK S.A. w Bytomiu Oddział w Jastrzębiu Zdroju Kopalnia Węgla Kamiennego „Jas-Mos” w Jastrzębiu Zdroju.

Zasilanie zakładu górniczego w energię elektryczną zrealizowano trzema liniami napowietrznymi 110 kV zasilającymi rozdzielnię 110 kV („szyby główne”), wyposażoną w trzy transformatory 110/6 kV. Transformatory Tr1 i Tr2 110/6 kV zasilają rozdzielnię 6 kV („słaba”) odpowiednio do pól rozdzielczych nr 23 i nr 8, natomiast transformator Tr3 110/6 kV rozdzielnię 6 kV („mocna”) do pola nr 51. Istnieje możliwość wzajemnego rezerwowania zasilania obu rozdzielni poprzez ich pola sprzęgłowe.

Rozdzielnia 6 kV („słaba”) jest rozdzielnią 30 polową, dwusystemową, zbudowaną z pól rozdzielczych budowy otwartej. System I szyn zbiorczych rozdzielni jest sekcjonowany natomiast system II jest systemem ciągłym. Pole nr 8 dopływowe z transformatora Tr1 110/6 kV, 16 MVA wyposażono między innymi w odłączniki szynowe typu OW III 12/25/Z/300 z napędem elektrycznym silnikowym typu NSW30, wyłącznik mocy typu VC-1 12/31,5/2000 oraz zabezpieczenie cyfrowe typu multiMUZ-3.

Maszyny, urządzenia i instalacje elektryczne są nadzorowane przez osoby dozoru ruchu elektrycznego zakładu górniczego KWK „Jas-Mos”. Natomiast obsługę ww. urządzeń na powierzchni powierzono pracownikom konsorcjum firm: EFICA Sp. z o. o. w Mysłowicach i Universal Energy Sp. z o. o. w Mysłowicach.

Z rozdzielni 6 kV („słaba”) zasilono między innymi urządzenia stacji wentylatorów głównych przy szybach Jas IV i Jas VI, przewietrzające również wyrobiska na poziomie 800 m w zakładzie górniczym JSW S.A. KWK „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie” Ruch „Jastrzębie”. Bieżąca kontrola ruchu obu zakładów górniczych prowadzona jest przez pracowników służby dyspozytorskiej zakładu górniczego JSW S.A. KWK „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie” Ruch „Jastrzębie” w Jastrzębiu-Zdroju.

W dniu 5 czerwca 2019 r. system I rozdzielni 6 kV („słaba”) – przy połączonych sekcjach I i II – zasilany był z transformatora Tr3 110/6 kV poprzez pola sprzęgłowe: nr 58 w rozdzielni 6 kV („mocna”) i nr 17 w rozdzielni 6 kV „słaba”. System II rozdzielni zasilany był z transformatora Tr1 110/6 kV do pola nr 23. Transformator Tr2 110/6 kV pracował na biegu jałowym przy wyłączonym i odłączonym polu nr 8 ze względu na stwierdzone w dniu poprzednim problemy w obwodzie sterowania odłącznika szynowego systemu II. Urządzenia stacji wentylatorów głównych przy szybach Jas IV i Jas VI pracowały na zasilaniu z systemu II rozdzielni 6 kV („słaba”).

W tym dniu do obsługi urządzeń rozdzielni 110/6 kV („szyby główne”) oraz rozdzielni 6 kV („mocna”) i („słaba”) zatrudniono pracownika firmy EFICA Sp. z o. o. Na początku zmiany „A”, rozpoczynającej się o godzinie 600, elektryk obsługi otrzymał od sztygara oddziałowego oddziału elektrycznego zakładu górniczego, ustne polecenie ustalenia i usunięcia przerwy w obwodzie sterowania odłącznika szynowego systemu II w polu nr 8 rozdzielni 6 kV („słaba”). Prace we wnęce aparaturowej pola rozdzielczego wykonywał zespół dwu osobowy, składający się z elektryka obsługi rozdzielni oraz elektryka dyżurnego zakładu górniczego.

Po wykonaniu próbnych czynności manipulacyjnych odłącznikiem szynowym systemu II w polu nr 8 elektrycy ustalili, że uszkodzeniu uległ stycznik w obwodzie sterowania napędem odłącznika w trybie „zamykanie”. Po wymianie stycznika i wykonaniu niezbędnych czynności regulacyjnych odłącznika, w tym dokręceniu śruby na wałku napędu wykonano z wynikiem pozytywnym próby układu sterowania (zamykanie/otwieranie) odłącznika. Następnie elektryk obsługi przystąpił do planowanego, bezprzerwowego przełączenia zasilania systemu II rozdzielni 6 kV („słaba”) na zasilanie z transformatora Tr2 110/6 kV.  W tym celu zamknął odłącznik systemu II i załączył wyłącznik w polu nr 8, a o godzinie 1022 wyłączył wyłącznik mocy w polu nr 23. Po wyłączeniu pola nr 23 nastąpiło zwarcie trójfazowe na stykach odłącznika szynowego systemu II w polu nr 8, które zostało wyłączone przez zabezpieczenie multiMUZ-3 w tym polu. Powstałe zwarcie uszkodziło odłącznik szynowy systemu II oraz izolatory przepustowe pomiędzy odłącznikiem i szynami zbiorczymi systemu II rozdzielni, a system II został wyłączony spod napięcia. Awaria spowodowała wyłączenie z ruchu wentylatorów głównych przy szybach Jas IV i Jas VI.

W zaistniałej sytuacji odbiory zasilane z systemu II rozdzielni 6 kV („słaba”) przełączono na zasilanie z systemu I, a następnie załączono do ruchu. W wyniku zaistniałej awarii postój stacji wentylatorów głównych przy szybie „Jas IV” trwał od godziny 1022 do 1034 (12 minut), natomiast przy szybie „Jas VI” od godziny 1022 do 1031 (9 minut).

W wyniku postoju stacji wentylatorów głównych przy szybach „Jas IV” i „Jas VI”, dyspozytor ruchu KWK „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie” Ruchu „Jastrzębie” wycofał w kierunku szybu wdechowego łącznie 537 osób. W czasie wycofywania załogi przywrócono przewietrzanie wyrobisk. Kierownik ruchu zakładu górniczego podjął decyzję o wyjeździe wycofywanej załogi na powierzchnię. Załogę wyprowadzono bez użycia sprzętu ochronnego dróg oddechowych. W związku z zaistniałą awarią nie zgłoszono zdarzeń wypadkowych.

W trakcie trwania awarii w wyrobiskach JSW S.A. KWK „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie” Ruchu Jastrzębie przewietrzanych przez stacje wentylatorów głównych przy szybie „Jas IV” i przy szybie „Jas VI” odnotowano wzrost stężenia metanu do wartości:

  • 4,9% CH4 w chodniku wentylacyjnym W3 pokł. 510/1,
  • 4,1% CH4 w ścianie 26a W3 pokł. 510/1,
  • 3,5% CH4 w chodniku podścianowym W3 pokł. 510/1.

Przyczyną awarii było zwarcie trójfazowe na stykach odłącznika szynowego systemu II w polu nr 8 rozdzielni 6 kV („słaba”) spowodowane najprawdopodobniej niewłaściwym ich połączeniem.

W związku z zaistniałym zdarzeniem, Dyrektor Specjalistycznego Urzędu Górniczego w dniu 5 czerwca 2019 r. wydał decyzję wstrzymującą ruch zakładu górniczego SRK S.A. w Bytomiu Oddział w Jastrzębiu Zdroju Kopalnia Węgla Kamiennego „Jas-Mos” w Jastrzębiu Zdroju w części dotyczącej pola rozdzielczego nr 8, w rozdzielni 6 kV („słaba”) oraz określił warunki wznowienia ruchu ww. urządzeń.

Informację opracowano na podstawie danych z SUG w Katowicach.

do góry