Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie Numer 01/2002

W artykule omówiono najistotniejsze elementy z zakresu gospodarowania odpadami uregulowane w nowej ustawie o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r. Skoncentrowano się głównie na zagadnieniach dotyczących postępowania z odpadami górniczymi. Przedstawiono również zmiany w sposobie gospodarowania odpadami górniczymi w Polsce na przestrzeni ostatnich pięciu lat. Przeanalizowano charakter zmian w poszczególnych gałęziach przemysłu górniczego ze szczególnym uwzględnieniem wykorzystania odpadów obcych w podziemnych technologiach górniczych.

Po zakończeniu działalności wydobywczej kopalń rud cynku i ołowiu w rejonie Bytomia (1989 r.) i ich likwidacji (1991 r.) jedynym czynnym obiektem podziemnym pozostała Centralna Pompownia "Bolko". Pompownia ta funkcjonuje w oparciu dotacje budżetowe. Brak środków budżetowych grozi wstrzymaniem dostaw energii elektrycznej zasilającej pompownię. W konsekwencji tego, pompownia może ulec zatopieniu po 8 godzinach od chwili wyłączenia zasilania. Zatrzymanie pracy pompowni stworzy zagrożenie wdarcia się wody do kopalń węgla kamiennego ze skutkiem katastrofalnym.

W artykule przedstawiono opracowany w GIG model mechanizmu eksploatacyjnej destrukcji górotworu oraz wynikające z niego konsekwencje ruchowe dla wyrobisk górniczych. Model ten opisuje naruszenie górotworu, którego zasięg w otoczeniu eksploatowanego pokładu zależy od prędkości wybierania. Zależność ta powoduje, że na wybiegu ściany w obszarze stropu zasadniczego można wyróżnić także zmienną objętość górotworu mającą wpływ na procesy dynamiczne, w zasięgu której mogą znajdować się wyrobiska górnicze.

W dniu 30 listopada 2000 r., nastąpiło otwarcie najnowszej w Polsce Kopalni Gazu Ziemnego "Szczepanów" - należącej do Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa S..A. w Warszawie - Sanockiego Zakładu Górnictwa Nafty i Gazu w Sanoku. Kopalnia "Szczepanów" położona jest w województwie małopolskim, w rejonie miejscowości Szczepanów, około 7 km na północny wschód od miejscowości Brzesko. Kopalnia ta jako Ośrodek Zbioru Gazu Szczepanów została włączona w struktury istniejącej Kopalni "Dąbrówka".

Zapewnienie konkurencyjności polskiego węgla zmusza kopalnie do wprowadzania restrukturyzacji technicznej przez poszukiwanie nowoczesnych rozwiązań w zakresie eksploatacji, nadzoru i zarządzania. Wzrost wydajności maszyn wymaga nowego podejścia do problemu zasilania. Eksploatacja kilkoma wysokowydajnymi kompleksami ścianowymi zmusza kopalnie do pełnego monitorowania maszyn wydobywczych i ciągów transportowych w celu m. in. wydłużenia czasu efektywnej pracy i czasu międzyawaryjnego. Niezbędne są również działania, które do minimum ograniczą konieczność wstrzymywania eksploatacji np. ze względów bezpieczeństwa. Skuteczność kontroli stanu bezpieczeństwa oraz ostrzegania załóg o występujących zagrożeniach, a także ich ratowania w stanach katastrof wymaga integracji systemów monitorowania zagrożeń geofizycznych, metanowo-pożarowych z systemami alarmowo-rozgłoszeniowymi oraz lokalizacji załóg górniczych.