Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie Numer 01/2012

W artykule przeprowadzono analizę, która pozwala odpowiedzieć na dwa istotne pytania: 1) czy przy rosnącej koncentracji wydobycia węgla z pokładów metanowych występuje bariera ograniczająca zdolność wydobywczą ścian, 2) czy należy liczyć się ze wzrostem lub obniżeniem koncentracji wydobycia w pokładach silnie metanowych. Na etapie planowania eksploatacji, jedynym czynnikiem spośród kształtujących metanowość ściany podczas jej eksploatacji na który można wpływać, jest projektowana długość ściany. Analiza wariantowych obliczeń prognozowanego wydzielania metanu do środowiska ściany, dla projektowanej wielkości wydobycia, przy zmieniającym się postępie eksploatacyjnym oraz jej długości, wskazuje na ważność problemu, jakim jest dobór długości ściany w silnie metanowym złożu, dla spełnienia warunków bezpiecznej eksploatacji.

W artykule przedstawiono dotychczasowe dokonania oraz plany odkrywkowego górnictwa węgla brunatnego związane z pracami rekultywacyjnymi ukierunkowanymi na tworzenie w wyrobiskach poeksploatacyjnych antropogenicznych zbiorników wodnych. Scharakteryzowano również ilościowe zróżnicowanie składowych bilansu wodnego za okres 2002-2010 zbiornika poeksploatacyjnego „Pątnów” oraz dopływ wody do nowego zbiornika antropogenicznego „Lubstów”. Wyniki badań i analiz składowych bilansu wodnego pozwalają oceniać zmiany jakości środowiska w rejonie tworzonego zbiornika oraz właściwości fizyko-chemicznych wód w nim gromadzonych. Staną się też podstawą do przeprowadzenia rekultywacji w kierunku wodnym możliwym przy bilansie dodatnim.

Polskie górnictwo węgla kamiennego charakteryzuje się występowaniem wszystkich, typowych dla eksploatacji podziemnej, zagrożeń naturalnych. W artykule przeprowadzono analizę niebezpiecznych zdarzeń i wypadków śmiertelnych spowodowanych zagrożeniami naturalnymi w latach 2001 – 2010. Ocena ta potwierdza znaczący wpływ zagrożeń naturalnych na stan bezpieczeństwa w polskich kopalniach węgla kamiennego.

Jednym z problemów, wynikających z likwidacji kopalń węgla kamiennego, jest emisja gazów kopalnianych do obiektów infrastruktury powierzchniowej i atmosfery. W pracy podjęto próbę udokumentowania czynników ją wywołujących i wyjaśnienia ich względnego znaczenia, w oparciu o wyniki analiz, badań i obserwacji, prowadzonych dla potrzeb kopalń SW części GZW. Odmiennie niż wynika to z literatury przedmiotu zróżnicowanie rodzaju i koncentracji gazów, obserwowane na powierzchni, sugeruje, że emisja ma miejsce ponad wszystkimi kopalniami, przy czym skład emitowanych gazów oraz skala ich emisji zależą głównie od warunków geologiczno-gazowych górotworu.