Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie Numer 02/2012

Dla oceny dotychczas stosowanych metod oznaczania metanonośności dokonano analizy procedur przygotowania i przeprowadzenia badań metanonośności w pokładach węgla, jak również procedur obowiązujących w laboratorium badawczym. Analiza dotychczasowych metod oznaczania metanonośności pozwoliła na opracowanie jednolitej procedury pobierania próbek węgla i wyznaczenia zawartości metanu w próbce w laboratorium. W celu określenia strat metanu w trakcie pobierania prób węgla do analizy przeprowadzono badania sorpcji i desorpcji metanu na próbkach węgla. Wykonane badania sorpcji i desorpcji metanu na węglu w różnych wartościach ciśnienia nasycenia pozwoliły na ustalenie zależności umożliwiającej obliczenia strat metanu w czasie pobierania próbki węgla w wyrobiskach górniczych. W wyniku przeprowadzonych analiz zaproponowano metodę umożliwiającą określenie metanonośności w pokładach węgla.

Artykuł przedstawia zabezpieczenia przeciwpożarowe w Kopalni Soli „Wieliczka”. Z uwagi na zagrożenie, jakim dla solnego górotworu stanowi słodka woda zrezygnowano z posiadania rurociągów przeciwpożarowych w udostępnionej dla turystów części kopalni. Rurociągi zastąpione zostały zarówno dodatkowym sprzętem gaśniczym jak i zintegrowanymi systemami nadzoru ruchu i parametrów bezpieczeństwa w kopalni. Zaprezentowano także działania o charakterze technicznym służące podniesieniu stopnia bezpieczeństwa pożarowego.

Analizie poddano 841 wypadków zaistniałych w dwóch kopalniach węgla kamiennego, w których na trzech zmianach, w czasie sześciu lat zatrudnionych było 32801 osób. Wykazano statystycznie, że w czwartej lub piątej godzinie pracy dochodzi do największej liczby wypadków oraz że istnieje trend wzrostu liczby wypadków do pewnej wartości maksymalnej wraz z upływem kolejnych godzin pracy, który następnie maleje.

Zwarcia łukowe są jedną z przyczyn wypadków i zniszczeń materialnych. Towarzyszy im wydzielanie energii cieplnej, której wielkość zależy od czasu trwania zwarcia i poziomu prądu zwarciowego. Z rozważań teoretycznych wynika, że poważne skutki zwarć pojawiają się, gdy ich czas przekracza 100 ms. Dotychczas brakowało jednak ich praktycznej weryfikacji. Artykuł przedstawia opisy zwarć i ich skutków. Analiza tych opisów potwierdza związek pomiędzy czasem trwania zwarcia, a skalą wywołanego przez nie uszkodzenia.

Pracę oparto o wyniki analiz, badań i obserwacji prowadzonych dla potrzeb ruchowych kopalń węgla kamiennego. Wykorzystano także dane z różnego rodzaje dokumentów. Zebrany materiał obejmował wiele informacji, czasami tylko przybliżonych. Najważniejszymi były jednak pomiary: składu gazów kopalnianych i złożowych, metanonośności, metanowości względnej kopalń oraz ciśnienia atmosferycznego. Do badań generalnie użyto dobrze znanych metod, w tym statystycznych. Mniej znaną metodę geometryzacji pola metanonośności wykorzystano tylko do badań zmienności tego pola. W analizie związku koncentracji gazów kopalnianych z ciśnieniem barometrycznym brano pod uwagę dłuższe okresy ukierunkowanych zmian ciśnienia, nazwane trendami barycznymi.