Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie Numer 03/2012

Wraz z rozwojem techniki wiercenia otworów wzrasta liczba otworów wykonywanych z jednego stanowiska. W wielu przypadkach skutkuje to obniżeniem sumarycznych kosztów udostępniania i zagospodarowania złóż ropy naftowej i gazu ziemnego z równoczesnym ograniczeniem niekorzystnego oddziaływania na środowisko działalności wiertniczej. W artykule przedstawiono różne metody określania przestrzennego położenia osi otworów wiertniczych w oparciu o pomiary odległości pomiędzy punktami pomiarowymi oraz kątów odchylenia i azymutów z uwzględnieniem niepewności wykonanych pomiarów. Przy projektowaniu wielu otworów kierunkowych wierconych z jednej platformy zaleca się obliczać wskaźnik separacji, który charakteryzuje wzajemne położenie otworu projektowanego względem innych już wykonanych lub projektowanych. Przyjęcie jego wartości powyżej 1,5 powinno zapobiec kolizji sąsiadujących otworów; unikając wówczas różnych problemów w praktyce.

Tematyka artykułu dotyczy funkcjonowania systemu rekrutacji do ratownictwa górniczego oraz systemu szkoleń ratowników górniczych. W artykule prezentowane są wyniki socjologicznych badań jakościowych przeprowadzonych wśród przedstawicieli wyższego dozoru kopalń węgla kamiennego stanowiących element badań nad kierunkami modernizacji ratownictwa górniczego w branży górnictwa węgla kamiennego z uwzględnieniem uwarunkowań ekonomicznych i społecznych. Analizie poddano opinie kierowników akcji ratowniczej, kierowników kopalnianych stacji ratownictwa górniczego, kierowników akcji na dole oraz szefów sztabu akcji.

W seriach węglonośnych GZW obserwuje się wertykalną zmienność rozkładu przestrzennego (pola) maksymalnych metanonośności (Gmax). Pozwala to wyróżnić, od góry, następujące strefy gazowe: allochtoniczną strefę wysokometanową (Gmax > 4,5 m3/Mg), strefę odgazowaną (Grnax ≤ 4,5 m3/Mg) oraz autochtoniczną strefę wysokometanową (Gmax > 4,5 m3/Mg). Lateralne zróżnicowanie obecności i wykształcenia tych stref umożliwia wydzielenie następujących struktur pola metanonośności: zamkniętej, przejściowej oraz otwartej. Strukturę zamkniętą charakteryzuje obecność nadkładu mioceńskiego i związanej z nim, allochtonicznej strefy wysokometanowej. W strukturze przejściowej, mimo występowania takiego nadkładu, inne czynniki geologiczne powodują, że allochtoniczna strefa wysokometanowa wykształciła się jedynie częściowo. Z kolei, w strukturze otwartej, brak izolującej pokrywy mioceńskiej sprawił, że już od stropu karbonu występuje tu strefa odgazowana. Dla wszystkich struktur typowe jest natomiast głębokie położenie autochtonicznej strefy wysokometanowej. Strefom gazowym odpowiada właściwy im skład cząsteczkowy gazów złożowych. W artykule przedstawiono ponadto wertykalną zmienność rozkładu przestrzennego (pola) maksymalnych metanonośności analizowanych w dalszych częściach pracy zlikwidowanych kopalń i szybów oraz orientacyjne położenie zrobów kopalnianych w stosunku do wyróżnionych stref wysokometanowych.

W opracowaniu, na bazie informacji o historii problematyki podziemnego zgazowania węgla, przedstawiona została analiza prawnych podstaw wykorzystania złóż węgla w ten sposób. Wobec podjęcia aktualnie prac doświadczalnych nad zgazowaniem część złóż węgla w czynnym podziemnym zakładzie górniczym, zaszła konieczność rozstrzygnięcia zagadnień formalno prawnych prowadzenia tych prac. Opisano zakres stosowania Prawa geologiczno i górniczego w celach naukowo – badawczych.