Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie Numer 08/2012

W artykule przedstawiono zagadnienie projektowania ewakuacji załóg górniczych z rejonów kopalni zagrożonych pożarem. W celu analizy ewakuacji załogi można stosować programy symulacyjne, które uwzględniają indywidualne cechy ewakuowanych osób, zmienną topografię terenu, możliwości wyboru różnych dróg ewakuacji przez załogę. Analizie ewakuacji załogi został poddany przykładowy rejon kopalni przewietrzany systemem U, dla którego wyznaczono czas ewakuacji pracowników w zależności od długości wybiegu ściany.

Wpływ podziemnej eksploatacji górniczej na powierzchnię terenu najczęściej określa się na podstawie pomiarów geodezyjnych. Wraz z rozwojem technik pomiarowych poszukiwane są najbardziej optymalne rozwiązania w tym zakresie, pozwalające bardziej wydajnie i bez utraty dokładności pozyskiwać informacje o stanie deformacji powierzchni. Aktualnie rozważane są możliwości stosowania w tego rodzaju badaniach pomiarów GNSS opartych na aktywnej sieci stacji referencyjnych (ASG-EUPOS). W artykule zaprezentowano badania dotyczące oszacowania błędów wartości wskaźników deformacji wyznaczanych w drodze pomiarów GPS RTK na przestrzennej sieci testowej. Praca jest finansowana ze środków na badania naukowe (Grant NN 1199 33 11).

Odmetanowanie zrobów, po zakończeniu likwidacji kopalń, utrzymano m.in. w polu Czyżowice KWK Anna oraz w KWK Żory i KWK Moszczenica. We wszystkich z nich obserwowano związek emisji metanu z odmetanowaniem: W szybach pola Czyżowice metan pojawił się po jego zakończeniu. W KWK Żory zanik migracji metanu do czynnych wyrobisk sąsiednich kopalń stwierdzono po zwiększeniu ujęcia odmetanowaniem, a w szybach KWK Moszczenica metan pojawiał się zasadniczo w okresach spadku jego wydajności. Wpływ na koncentrację gazów w szybach ww. kopalń ujawniły też zmiany ciśnienia barometrycznego, powodujące wahania koncentracji gazów wokół charakterystycznego dla każdego z szybów poziomu (zależnego od składu gazów złożowych), przy najwyższych koncentracjach CH4 w okresach niżów barycznych.

W artykule dokonano oceny ryzyka narażenia na zwiększone promieniowanie jonizujące pochodzące od radonu i produktów jego rozpadu dla osób z ogółu ludności oraz pracowników zatrudnionych w warunkach narażenia zawodowego pod powierzchnią ziemi. Kontrolę przeprowadzono w trzech podziemnych czynnych trasach turystycznych: Jaskini Niedźwiedziej w Kletnie, Starej Kopalni Uranu w Kletnie oraz Kopalni Złota w Złotym Stoku, które zgodnie z przepisami obowiązującej ustawy „Prawo atomowe” mogą być traktowane jak podziemne zakłady pracy, inne niż kopalnie [14, rozdz. 3, art. 23, ust. 3, pkt 1].Miarą narażenia na promieniowanie jonizujące jest dawka efektywna. Oszacowano dawki efektywne, jakie otrzymali w latach 2009, 2010 oraz na przełomie 2010 i 2011 roku pracownicy i zwiedzający podziemne trasy turystyczne. Na podstawie uzyskanych rezultatów stwierdzono, że ryzyko narażenia pracowników w związku z występującym zwiększonym promieniowaniem istnieje w każdym z badanych obiektów. Natomiast w dwóch z nich znacznie przekracza dopuszczalny roczny limit narażenia wynoszący zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa 20 mSv [11]. Dla zwiedzających pobyt w podziemnych obiektach turystycznych jest bezpieczny.

Celem pracy była ocena możliwości mikrobiologicznej produkcji metanu z węgla brunatnego oraz analiza efektywności tego procesu. W eksperymentach fermentacji wykorzystano węgiel brunatny z Kopalni Konin – odkrywka „Kazimierz Północ”. Inkubację prowadzono w stałej temperaturze 20°C w czasie 1-3 miesięcy. Pobór prób biogazu odbywał się 1-2 razy w tygodniu. Łącznie przeprowadzono 9 eksperymentów z powtórzeniem wraz z dwoma wariantami kontrolnymi. Poszczególne warianty różniły się zastosowanymi dodatkami mineralnymi. Próby gazów były analizowane metodami chromatografii gazowej. Ocena efektywności produkcji metanu z węgla brunatnego została wykonana w oparciu o badanie straty prażenia oraz obliczenia parametru Mf – modułu fermentacji. Badania wykazały, że w opisywanych wariantach IVA i IXB biodegradacji ulega 6,65% suchej masy węgla brunatnego. Modul fermentacji wynosił odpowiednio 79,77%, i 98,65%, co odpowiada osadom ustabilizowanym.

Grupa zawodowa górników kojarzona jest nie tylko z zagrażającą życiu i zdrowiu pracą, ale również z charakterystycznymi formami spędzania wolnego czasu. Część z nich, utrwalona tradycją, kontynuowana jest przez kolejne pokolenia pracowników kopalń, stanowiąc element kultury górniczej. W artykule autorka skupiła uwagę na tych związanych z naturą: hodowlą zwierząt (gołębi pocztowych, ptactwa ozdobnego; królików i in.), „działalnością ogródkową” i wędkowaniem. Zaprezentowane materiały są efektem jej badań terenowych.