Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie Numer 12/2012

Poziom zagrożeń naturalnych w polskich kopalniach wzrasta, w ostatnich latach, wraz z eksploatacją pokładów zalegających na coraz większej głębokości. Panuje dziś powszechne przekonanie, że niezależnie od rozwijania technologii systemów eksploatacji, metod profilaktyki i zwalczania zagrożeń środkami wentylacyjnymi konieczny jest ciągły rozwój niezawodnych systemów monitorowania i kontroli zagrożeń. W artykule przedstawiono wyniki przeglądu wyposażenia kopalń w systemy gazometrii automatycznej w tym czujniki do kontroli i monitorowania parametrów fizycznych i chemicznych przepływu powietrza w wyrobiskach górniczych. Przeglądu dokonano w oparciu o opracowaną ankietę [3], którą rozesłano do kopalń, a uzyskane odpowiedzi pozwoliły pokazać aktualny stan i tendencje rozwojowe w zakresie systemów monitorowania zagrożeń metanowych i pożarowych oraz kontroli wentylacji stosowanych w polskich kopalniach węgla kamiennego. Jako podstawę porównań wykorzystano wyniki podobnych ankiet przeprowadzonych w latach 1995[1] i 2003 [2].

Treść artykułu

W artykule przedstawiono zagadnienie poziomu mocy akustycznej maszyn i urządzeń stosowanych w wiertnictwie naftowym, który w poważnym stopniu wpływa na wydajność i wyniki pracy załóg wiertniczych oraz stanowi uciążliwość dla otoczenia. Wykonano pilotażowe badania na terenie obiektów naftowych celem uzyskania danych do opracowania programu komputerowego w postaci arkusza kalkulacyjnego. Pozwala on w stosunkowo krótkim czasie praktycznie wyznaczać poziom mocy akustycznej maszyn i urządzeń pomocniczych stosowanych w górnictwie naftowym oraz uzupełniać komplet wymaganej dokumentacji urządzeń technicznych zgodnie z zaleceniami europejskimi.

W artykule przedstawiono wpływ warunków geologiczno-górniczych na fragmentację urobku. Podstawą oceny wielkości rozdrobnienia były obserwacje prowadzonych robót strzałowych w wybranych kopalniach wapienia. Pierw zgromadzono dokumentację fotograficzną urobku. Następnie zdjęcia poddano analizie składu ziarnowego metodą fotogrametryczną. W tym celu zastosowano program Split Desktop 2.0. Uzyskane wyniki świadczą o wpływie miejsca otworu włomowego na średnicę otrzymanego urobku i wzroście jego fragmentacji wraz z odległością od pierwszego odpalanego otworu. W złożach o zmiennych parametrach geologicznych obserwuje się natomiast większą liczbę brył nadwymiarowych oraz zwiększoną ilość frakcji miarowych.

W celu zwiększenia efektywności wydobycia, w kopalniach gazu ziemnego stosuje się technologię wzmożonego pozyskania gazu (EGR), która bazuje na zatłaczaniu CO2 do złoża. Podczas takiego procesu należy spodziewać się efektów izotopowych. Badania objęły analizę składu trwałych izotopów węgla i wodoru w metanie ze złoża, w którym technologia EGR jest stosowana. Badania składu trwałych izotopów prowadzono od września 2009 r. Stwierdzona, zarówno przestrzenna, jak i czasowa zmienność tego składu pozwala stwierdzić, że cały układ jest bardzo dynamiczny. Wyraźnie da się zauważyć, że występują preferencyjne kierunki transportu metanu w złożu, co wpływa na efekty izotopowe, a front najwyższej prędkości migracji metanu jest znaczony przez najniższe stosunki składu trwałych izotopów węgla i wodoru z metanu.