3.04.2010

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy

Katowice, dnia 26.04.2010 r.

INFORMACJA Nr 21/2010/EW

o wypadku zbiorowym (cztery wypadki lekkie) i tąpnięciu spowodowanym wstrząsem górotworu o energii 9,3 x 10⁷ J, zaistniałym w dniu 03 kwietnia 2010 r. o godzinie 3³⁶, w polu XVI/1 oddziału G-15, na poziomie 1035 m, w KGHM POLSKA MIEDŹ S.A. Oddział Zakłady Górnicze „Rudna” w Polkowicach.

Wypadek zbiorowy (cztery wypadki lekkie) i tąpniecie, spowodowane wstrząsem górotworu o energii 9,3 x 10⁷J, miały miejsce na froncie eksploatacyjnym pola XVI/1 oddziału G 15, w którym prowadzono eksploatację złoża rud miedzi, o zmiennej miąższości od 2,4 m do 10,0 m, wykształconego w formie pseudopokładu, utworzonego przez jasnoszare piaskowce czerwonego spągowca oraz dolnocechsztyńskie łupki i dolomity. Pole XVI/1 usytuowane było w środkowej części kopalni „Rudna”. Eksploatację zaprojektowano w polu zamykającym, frontem o długości około 500 m, przesuwającym się po rozciągłości, począwszy od granicy z polem XVII/1 w kierunku północno-zachodnim. Eksploatacja prowadzona była z zastosowaniem systemu komorowo-filarowego z upodatnieniem złoża i dodatkową ochroną stropu w złożu o miąższości do 7 m (R-UO) i z likwidacją dolnej warstwy podsadzką suchą w złożu o miąższości powyżej 7 m (RG-6). Złoże zaliczono do trzeciego stopnia zagrożenia tąpaniami i pierwszego stopnia zagrożenia wodnego. Skały stropu zaliczono do klasy trzeciej skał stropowych, a spągu do klasy drugiej skał spągowych. Stropy wyrobisk eksploatacyjnych były zabezpieczone obudową kotwiową wklejaną, kotwiową rozprężną oraz kotwiową rurowo-cierną, o długości żerdzi 1,8 m (dla złoża o miąższości poniżej 7,0 m) oraz 2,6 m (dla złoża o miąższości powyżej 7,0 m), w siatce kotwienia 1,5 m x 1,5 m. W miejscach o pogorszonych warunkach stropowych stosowano dodatkowo obudowę podporową - stojaki hydrauliczne Hydrotech, stropnice płytowe i drewniane stosy podporowe. Stosowane były także kotwy linowo-spoiwowe o długości 5 m. Dla robót eksploatacyjnych pola XVI/1 opracowany został projekt techniczny eksploatacji, zatwierdzony przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

W dniu 3 kwietnia 2010 r. o godzinie 3³⁶ wystąpił samoistny wstrząs górotworu o energii 9,3 x 10⁷J, którego epicentrum zlokalizowano w rejonie skrzyżowania chodników W-243A i M-11.

W dniu 06.04.2010 r. na zmianie I dokonano wstępnych oględzin rejonu zdarzenia. Stwierdzone skutki uniemożliwiły dokonanie pełnych oględzin, w szczególności miejsc wypadku zbiorowego oraz skutków zaistniałego wstrząsu w polu XVI/1. Wstrząs spowodował następujące skutki:

1. Urobienie i obsypanie ociosów na głębokość do 1,0 m, w chodniku W-243 między przecinkami pc. 15 i pc.16.
2. Opadnięcie warstw stropowych:
   - do 1,5 m na skrzyżowaniu chodnika W-243 z przecinką nr 15,
   - do 1,0 m w chodniku T-243 od skrzyżowania z przecinką nr 15 na odległość do 10 m w kierunku frontu pola XVI/1.

Po wstępnych oględzinach przeprowadzonych dnia 06.04.2010 r., Dyrektor OUG we Wrocławiu nakazał:

1. Wstrzymać ruch zakładu górniczego KGHM Polska Miedź S.A. Oddział Zakłady Górnicze „Rudna” w polu XVI/1 oddziału G-15, do czasu przeprowadzenia oględzin miejsc wypadku zbiorowego z wyjątkiem robót związanych z usunięciem skutków tąpnięcia celem udrożnienia dróg dojścia do pola XVI/1 chodnikami W-243 i T-243 umożliwiającego bezpieczne przeprowadzenie oględzin.
2. Zakres i zasady kontroli obudowy i usuwania skutków tąpnięcia z punktu 1 ustali Kierownik Ruchu Zakładu Górniczego po zasięgnięciu opinii Kopalnianego Zespołu ds. Tąpań i Zawałów.
3. Po zrealizowaniu ustaleń punktu 2 decyzji Kierownik Ruchu Zakładu Górniczego O/ZG „Rudna” powiadomi Dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego o możliwości przeprowadzenia oględzin miejsc wypadków i skutków tąpnięcia w wyrobiskach pola XVI/1.

Po usunięciu ww. skutków i dokonanej przebudowie wyrobiska dojściowego, w dniu 21.04.2010 r., przeprowadzono powtórne oględziny wyrobisk eksploatacyjnych pola XVI/1 stwierdzając następujące skutki:

1. Obsypanie ociosów:
   - na lewym skrzydle frontu w komorach od K-1 do K-10, między pasami P-10a oraz P-11,
   - w przycaliznowej części komór K-11 do K-14 między pasami P-11 i P-16a,
   - w komorze K-18 między pasami P-9a i P-16a, w komorze K-20 między pasami P-13a÷P-11a oraz w chodniku W-243 od przecinki 15 do pasa P-19 włącznie,
   - wzdłuż przodków komór K-22 i K-23 oraz wzdłuż komór K-24 do K-26 wykonanych z pasa P-12a.
2. Urobienia ociosów na głębokość od 0,5 do 1,0 m:
   - wzdłuż calizny na lewej części frontu, na odcinku od czół przodków do pasa P-11,
   - w węźle wiązki wyrobisk T,W-243 na odcinku między pasami P-16a÷P-19 oraz w komorze K-20 między pasami P-13a÷P-16a.
3. Wypiętrzenie spągów na wysokość od 1,0 do 1,5 m:
   - w pasie P-11 od komory K-3 do K-10, dalej wzdłuż komory K-10 do pasa P-9 i komory K-11 do pasa P-8,
   - w komorze K-18 między pasami P-10a i P-13a,
   - w rejonie skrzyżowania komory K-20 z pasem P-10a.
4. Opadnięcie warstw stropowych na wysokość od 0,5 do 1,5 m:
   - na skrzyżowaniu komory K-1 z pasem P-10a,
   - przy skrzyżowaniu pasa P-9 z komorą K-14,
   - w komorze K-18 przy pasie P-13a,
   - na skrzyżowaniu komory K-20 z pasem P-13a.

Na podstawie oceny stanu wyrobisk i ich obudowy oraz skutków wstrząsu zaistniałe w polu XVI/1 zjawisko zakwalifikowano jako tąpnięcie. W wyniku tąpnięcia wypadkom lekkim uległo czterech pracowników przebywających w polu XVI/1. Operator ładowarki TORO LH517L nr zakładowy 271, wykonujący pracę w pasie P-9, doznał: potłuczeń ogólnych, stłuczenia głowy oraz stłuczenia obu kolan. Operator ładowarki TORO nr zakładowy 269, wykonujący pracę w przodkach komór M-12a i M-12b, doznał stłuczenia głowy. Operator wozu odstawczego CB-4P wykonujący prace w rejonie komory K-20 i wyrobiska M-12, doznał stłuczenia głowy oraz rany tłuczonej twarzy. Operator wozu kotwiącego SWK-1HS wykonujący prace w komorze K-2 z pasa P-11A doznał stłuczenia barku i łokcia lewego. Poszkodowani i pozostali pracownicy wycofali się z zagrożonego rejonu samodzielnie bądź przy pomocy współpracowników, a przybyły lekarz-ratownik z JRGH w Lubinie udzielił im pomocy lekarskiej.

Przyczyną wypadków lekkich było oddziaływanie podmuchu wywołanego wstrząsem górotworu. W wyrobiskach na froncie pola pozostawiono cztery maszyny górnicze.

Po oględzinach przeprowadzonych w dniu 21.04.2010 r., Dyrektor OUG we Wrocławiu nakazał:

1. Wstrzymać ruch zakładu górniczego KGHM POLSKA MIEDŹ SA Oddział Zakłady Górnicze „Rudna” w Polkowicach, w części pola eksploatacyjnego XVI/1, w zakresie obejmującym prowadzenie robót rozcinkowych do czasu:
   - wykonania drugiej drogi dojścia do wyrobisk eksploatacyjnych pola XVI/1,
   - dokonania szczegółowej kontroli stanu wyrobisk, obudowy kotwiowej oraz stanu stropu, w zakresie określonym przez kierownika ruchu zakładu górniczego,
   - bezpiecznego usunięcia skutków tąpnięcia na warunkach ustalonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego,
   - dokonania przez Zespół O/ZG „Rudna” ds. Zwalczania Tąpań i Zawałów analizy i oceny sytuacji górniczo-geologicznej oraz stanu zagrożenia tąpaniami i zawałami w rejonie projektowanej eksploatacji, ze szczególnym uwzględnieniem okoliczności oraz skutków zaistniałego tąpnięcia, obejmujących drogi dojazdowe przed frontem rozcinkowym,
   - określenia przez kierownika ruchu zakładu górniczego O/ZG „Rudna” sposobu dalszego prowadzenia rozcinki, uwzględniającego wnioski wynikające z przeprowadzonej oceny i analizy oraz ustalenia rygorów prowadzenia robót i profilaktyki tąpaniowej, dostosowanej do występującego zagrożenia,
2. Uruchomienie wraz z określeniem zakresu robót likwidacyjnych wymaga zaopiniowania przez Zespół KGHM Polska Miedź SA ds. Tąpań, Obudowy i Kierowania Stropem oraz uzyskania zezwolenia Dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego we Wrocławiu.
3. Wznowienie rozcinki calizny w polu XVI/1 wymaga zaopiniowania przez Komisję ds. Zagrożeń Naturalnych w Podziemnych Zakładach Górniczych Wydobywających Rudy Miedzi, informacji o dotychczasowym przebiegu eksploatacji oraz zasad dalszego prowadzenia robót oraz uzyskania zezwolenia Dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego we Wrocławiu.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG we Wrocławiu.