Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie Number 05/2006

W artykule przedstawiono problematykę związaną z budową kopalni węgla brunatnego „Legnica”. Przedstawiono ponadto planowane wydobycie węgla brunatnego z kopalni „Legnica” na tle kopalń czynnych oraz oddziaływanie kopalni na środowisko naturalne i i infrastrukturę. Słowa kluczowe: kopalnia węgla brunatnego „Legnica”, węgiel brunatny.

Przedstawiono metodę interpretacji wyników badań skłonności węgla do samozapalenia, której istotą jest scharakteryzowanie każdej badanej próby poprzez wskaźnik liczbowy. Dzięki temu można określić czy dana próba w stosunku do drugiej jest mniej czy bardziej skłonna do samozapalenia. Zwrócono uwagę, że badania przeprowadzane są zgodnie z obowiązującą normą PN-93/G-04558. Pokazano różnicę w sposobie klasyfikacji wynikającą z proponowanej metody oraz obecnie stosowanej określonej w normie PN-93/G-04558.

W kopalniach metan towarzyszący eksploatacji kopaliny podstawowej węgla kamiennego nie ujęty przez odmetanowanie w większej części wydziela się do powietrza wentylacyjnego tworząc mieszaniny metanowo – powietrzne o różnym stężeniu metanu. Wykorzystanie metanu z pokładów węgla jest bardzo ważne z przyczyn: gospodarczych i ekologicznych. Jednakże nie tylko w polskim, ale i w światowym górnictwie dużym problemem jest utylizacja i gospodarcze wykorzystanie metanu z powietrza wentylacyjnego kopalń. Prowadzone prace badawczo – rozwojowe doprowadziły do opracowania i zastosowania wielu technologii i urządzeń pozwalających wykorzystywać metan jako paliwo w specjalnych instalacjach ciepłowniczo – energetycznych. Z polskich kopalń węgla kamiennego duże ilości metanu w powietrzu wentylacyjnym są odprowadzane do atmosfery, dlatego potrzebne jest pilne podjęcie prac analitycznych, projektowych i przedsięwzięć inwestycyjnych umożliwiających utylizację metanu.

W artykule przedstawiono analizę dotyczącą narażenia pracowników kopalń węgla kamiennego na czynniki szkodliwe, uciążliwe i niebezpieczne. Określono procentowe udziały osobozagrożeń dla kopalń ogółem i porównano je ze strukturą istniejącą w kraju. Obliczono wskaźniki narażenia i osobozagrożeń dla poszczególnych kopalń. Wskaźniki te mogą stanowić dodatkową przesłankę przy wyborze najbezpieczniejszej kopalni.

Artykuł przedstawia zadania związane z ochroną środowiska w górnictwie na tle ustawodawstwa polskiego, począwszy od „Ordunku Gornego” z roku 1528 – a skończywszy na czasach współczesnych. Ponadto artykuł stanowi krótką analizę przebiegu rozwoju szeroko rozumianych zadań ochrony środowiska w górnictwie na przestrzeni minionych lat. Referat oparty jest o zaczerpnięte z praktyki sytuacje z jakimi spotykają się służby ochrony środowiska, realizujące swoje ustawowe zadania w zakresie ochrony środowiska w górnictwie.

W artykule przedstawiono problem wpływu ratyfikacji konwencji nr 176 Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) z dnia 22 czerwca 1995 r. dotyczącej bezpieczeństwa i higieny pracy w kopalniach (Convention concerning Safety and Health in Mines) na treść przepisów polskiego prawa bhp w górnictwie. Na podstawie analizy wybranych regulacji Konwencji nr 176 i Zalecenia nr 183 autorzy dochodzą do wniosku, że przepisy polskiego prawa bhp w górnictwie nie odpowiadają w pełni standardom wskazanym w wyżej wymienionych aktach normatywnych MOP.

Górnictwo przyczynia się do zrównoważonego rozwoju społeczeństw na świecie poprzez dostarczanie materiałów i surowców służących rozwojowi gospodarczemu oraz podniesieniu i utrzymaniu warunków bytowych ludności. Podczas gdy panuje powszechna zgoda co do roli górnictwa w skali globalnej, poszczególne przedsięwzięcia górnicze mogą budzić kontrowersje. Istotne jest aby każde przedsięwzięcie przyczyniało się do zrównoważonego rozwoju na poziomie lokalnym i regionalnym. W artykule skupiono się na indywidualnym wkładzie przedsięwzięć górniczych w zrównoważony rozwój. Po ogólnym omówieniu zagadnień górnictwa i zrównoważonego rozwoju następują rozważania dotyczące bardzo silnego nurtu nawiązującego do tzw. siedmiu pytań, wykorzystywanych przy ocenie wpływu określonych przedsięwzięć na zrównoważony rozwój. Każdy projekt musi pozyskać akceptację społeczną; przedstawiono zatem kilka kluczowych zagadnień związanych z uzyskaniem takiej akceptacji. Na koniec opisano wkład dwóch przedsięwzięć w zrównoważony rozwój. Słowa kluczowe: zrównoważony rozwój, wskaźniki, studia przypadków, społeczności, środowisko, ekonomia, administracja.