Zakończono inwentaryzację starych wyrobisk górniczych na Dolnym Śląsku

919 starych wyrobisk górniczych mających połączenie z powierzchnią zinwentaryzowano na Dolnym Śląsku. W ubiegłym roku do Wyższego Urzędu Górniczego przekazano ok. 35 proc. tego zadania, czyli 328 kart informacyjnych wyrobisk znajdujących się na obszarach zlikwidowanych kopalń węgla kamiennego, barytu i metali kolorowych na terenie Dolnego Śląska.

Zakończony jest kolejny (trzeci etap) wieloletniej pracy badawczej realizowanej przez WUG, pt. „Ocena zagrożeń ze strony wyrobisk górniczych mających połączenie z powierzchnią, usytuowanych w zlikwidowanych podziemnych zakładach górniczych oraz określenie działań prewencyjnych”. Zainicjowana przez WUG praca badawcza jest prowadzona od 2010 r. Inwentaryzacje starych wyrobisk górniczych są wykonywane przy finansowym wsparciu NFOŚiGW w ramach programu priorytetowego „Zmniejszenie uciążliwości wynikających z wydobywania kopalin”. Wykonawcy każdego etapu są wyłaniani w trybie przetargu.

W roku 2011 opracowano „Metodykę oceny zagrożeń ze strony wyrobisk górniczych mających połączenie z powierzchnią, usytuowanych na terenach zlikwidowanych podziemnych zakładów górniczych”. Na podstawie tej metodyki, w latach 2013-2014, wykonano drugi etap pracy badawczej, obejmujący teren zlikwidowanych kopalń węgla kamiennego Zagłębia Dąbrowskiego. Zinwentaryzowano tam 685 wyrobisk byłych kopalń: Paryż, Grodziec, Sosnowiec, Niwka-Modrzejów, Saturn i Jowisz. Wykonawcą inwentaryzacji w Zagłębiu Dąbrowskim było katowickie Przedsiębiorstwo Miernictwa Górniczego. W 2017 r. planowane jest rozpoczęcie kolejnego etapu pracy badawczej, pt. ,,Inwentaryzacja wyrobisk górniczych mających połączenie z powierzchnią, znajdujących się na terenach pozostałych w obrębie Górnośląskiego Zagłębia Węglowego, zlikwidowanych kopalń węgla kamiennego”. W latach 2019-2020 projektowana jest inwentaryzacja wyrobisk dawnego górnictwa rud metali kolorowych oraz innych wyrobisk, odszukanych w trakcie realizacji kolejnych etapów rozpoznania. Zamknięcie całego projektu badawczego prawdopodobnie nastąpi w 2021 roku.

Główny Instytut Górnictwa był wykonawcą inwentaryzacji wyrobisk górniczych znajdujących się na terenie byłych obszarów górniczych: „Słupiec”, „Nowa Ruda”, „Ludwikowice-Kłodzkie” i „Przygórze” w Nowej Rudzie oraz wyrobisk w rejonie Wałbrzycha na Dolnym Śląsku. Opracowanie obejmuje łącznie 919 wyrobisk dla identyfikacji których, zgodnie z założeniami „Metodyki oceny zagrożeń …”:

• przeprowadzono kwerendę archiwów map górniczych;
• opracowano:
  • karty informacyjne wyrobisk górniczych,
  • karty parametryczne wyrobisk górniczych,
  • karty oceny zagrożenia i ryzyka ze strony wyrobisk górniczych;

• wykonano dokumentację fotograficzną przedstawiającą aktualny stan powierzchni terenu w rejonie wyrobisk górniczych;
• wykonano pomiary geodezyjne wyrobisk górniczych z określeniem współrzędnych tych obiektów;
• wprowadzono informację do relacyjnej bazy danych wyrobisk górniczych;
• sporządzono mapy w skali 1: 5000, pozwalające na lokalizację wyrobisk górniczych na terenie zlikwidowanych kopalń węgla kamiennego.

Wszystkie opracowane do tej pory dokumentacje zlikwidowanych wyrobisk górniczych są dostępne w Archiwum Dokumentacji Mierniczo-Geologicznej przy WUG (Katowice, ul. Obroki 87). Przekazano je także do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Organy samorządowe, których tereny zostały objęte inwentaryzacją, zostały poinformowanie o możliwości korzystania ze zgromadzonych materiałów. Ich udostępnienie odbywa się na zasadach obecnie obowiązujących w odniesieniu do dokumentacji mierniczo-geologicznej zlikwidowanych zakładów górniczych (na podstawie ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.

Inspiracją do inwentaryzacji dawnych szybów i szybików były przypadki ujawniania się zapadlisk w miejscach zlikwidowanych wcześniej wyrobisk górniczych. Działalność górnicza daje o sobie znać niekiedy dziesiątki lub setki lat po jej zakończeniu. Wyniki rozpoznania służą określeniu aktualnego stanu zagrożenia i są pomocne do wskazania sposobów prewencji.