Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie Numer 10/2003

Katastrofy i wypadki zbiorowe, które miały miejsce w latach 2002 i 2003 w kopalniach "Rydułtowy", "Pniówek", "Bielszowice" i "Brzeszcze" pokazują jak ciągle niebezpieczne są polskie kopalnie. Po tych tragicznych zdarzeniach niezależnie od poszukiwania bezpośrednich przyczyn rozpoczęto szerokie dyskusje dotyczące wielu aspektów techniczno-organizacyjnych w polskich kopalniach. Dotyczy to również systemów dyspozytorskiego nadzoru i kontroli zagrożeń oraz zabezpieczeń gazometrycznych. Przeprowadzono m.in. analizy struktury i konfiguracji systemów gazometrycznych oraz dyspozytorskiego nadzoru stosowane w polskich kopalniach, a także przegląd warunków ich eksploatacji.

We wstępie wymienione są inne poza zagrożeniami naturalnymi czynniki, które trzeba uwzględnić przy projektowaniu eksploatacji. Ponadto przedstawiony jest podział zagrożeń naturalnych oraz współzależność ich występowania. W rozdziale dotyczącym czynników decydujących o kolejności wybierania pokładów węgla omówione są oprócz jakości węgla zagrożenia naturalne (tąpaniami, metanowe, pożarowe) oraz ochrona powierzchni i pokładów podbieranych. W tych warunkach bardzo ważne jest określenie gradacji zagrożeń naturalnych. W kolejnych rozdziałach omówiono czynniki decydujące o porządku i kierunku wybierania w pokładach węgla oraz doborze sposobu przewietrzania ścian w warunkach zagrożenia metanowego, pożarowego, pyłowego i klimatycznego oraz zalety i wady każdego systemu przewietrzania w zależności od występujących zagrożeń naturalnych. Wskazano, że w większości przypadków wpływ koncentracji produkcji na zagrożenia naturalne jest negatywny. Na końcu przedstawiono wnioski dotyczące planowania bezpiecznej eksploatacji w warunkach współwystępowania zagrożeń naturalnych ze szczególnym uwzględnieniem zagrożenia metanowego, pożarowego i tąpaniami.

Artykuł zawiera charakterystykę skażeń wód dołowych chromem sześciowartościowym wypłukującym się z popiołów lotnych. Związki chromu mogą się wypłukiwać podczas hydraulicznego transportu tych popiołów w podziemia kopalni oraz podczas ich leżakowania w wyrobisku. Przedstawiono zatem możliwości ograniczania skażeń wód chromem sześciowartościowym wynikające z udziału w mieszaninach podsadzkowych takich składników jak odpady poflotacyjne i odpadowe wapno pokarbidowe.

W artykule omówiono cykl szkoleń uzupełnionych o zagadnienia z psychologii pracy. Celem uczestnictwa psychologów w przedmiotowych szkoleniach było pozyskanie wiedzy o przyczynach i okolicznościach zaistnienia wypadków oraz uświadomienie poszkodowanym ich roli i odpowiedzialności za powstałe zdarzenie.

W artykule przedstawiono ocenę ryzyka zawodowego przeprowadzoną na wszystkich stanowiskach pracy w KW S.A. Zakładzie Górniczym "Bytom III". Ocena ryzyka zawodowego wykonana została w oparciu o własne rozwiązania, zgodnie z Polską Normą PN-N-18002, w skali pięciostopniowej. Przy szacowaniu ryzyka zawodowego czynny udział brali przedstawiciele załogi zakładu co sprawiło, że tak przeprowadzona ocena ryzyka zawodowego była łatwa do przekazania pracownikom.