Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie
ISSN 3071-9127
Nr 3 (367)/2025
Marcin SKROBISZ
Kontrola robót górniczych w sąsiedztwie granic obszaru górniczego, filarów i pasów ochronnych
W artykule omówiono szczegółowo definicje robót górniczych, obszaru górniczego oraz filara i pasa ochronnego. Ponadto wskazano organy uprawnione do kontroli robót górniczych prowadzonych w sąsiedztwie granic obszaru górniczego oraz pasów ochronnych, sposoby prowadzenia tych kontroli, a także konsekwencje eksploatacji z naruszeniem granic.
Arkadiusz ADAMEK, Andrzej BAUEREK, Janusz STAWIARSKI
Dobór wkładek bezpiecznikowych stosowanych w zakładach górniczych jako zabezpieczenia przed skutkami zwarć i przeciążeń w instalacjach elektrycznych o napięciu znamionowym do 1 kV
Obowiązujące przepisy dotyczące prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych nakładają obowiązek wykonania doboru nastaw zabezpieczeń przed skutkami zwarć i przeciążeń w instalacjach elektroenergetycznych zgodnie z wymaganiami Polskich Norm. Dobór nastaw zabezpieczeń przed skutkami zwarć i przeciążeń w instalacjach elektroenergetycznych dotyczy również wkładek bezpiecznikowych. Autorzy w artykule przedstawili analizę porównawczą wymagań grupy norm górniczych PN-G-***, dotyczących instalacji elektrycznych w podziemnych wyrobiskach zakładów górniczych, z normami elektrycznymi: PN-EN 50628:2016 i PN-HD 60364-4-43:2024-04, wprowadzającymi normy europejskie do stosowania w Polsce. Normy górnicze oraz normy elektryczne określają różne wymagania dotyczące tych samych zagadnień. Przy projektowaniu instalacji elektrycznych do 1 kV w podziemnych wyrobiskach zakładów górniczych prostszym rozwiązaniem jest posługiwanie się normą PN-G-42042:1998, gdzie określony jest wymagany minimalny współczynnik czułości wkładki bezpiecznikowej, w zależności od minimalnego prądu zwarciowego oraz prądu znamionowego wkładki, potwierdzający prawidłowość doboru zabezpieczenia w postaci wkładki bezpiecznikowej jako zabezpieczenia zwarciowego. Jednakże zastosowanie wartości współczynników czułości zgodnie z normą PN-G-42042:1998 może nie gwarantować wyłączenia zwarcia w zabezpieczanej strefie w wymaganym normami PN-G-50003:2003 [3] i PN-EN 50628:2016 [4] w czasie do 0,1 s.
Czesław KOCZYBA
Kształtowanie się zagrożenia klimatycznego w podziemnych zakładach górniczych w aspekcie uregulowań prawnych
W artykule przytoczono przepisy regulujące zagrożenie klimatyczne w podziemnych zakładach górniczych w Polsce. Podano główne działania profilaktyczne mające na celu zminimalizowanie zagrożenia klimatycznego. W sposób obrazowy przedstawiono kształtowanie się tego zagrożenia w latach 2001-2024 w kopalniach węgla kamiennego i kopalniach rud miedzi. Wyszczególniono ilości samojezdnych maszyn górniczych z klimatyzacją zamkniętej kabiny operatora oraz klimatyzacją nawiewną, pracujących w Zakładach Górniczych KGHM Polska Miedź S.A. Zasygnalizowano, że praca w podziemnych zakładach górniczych w trudnych warunkach mikroklimatu ma niekorzystny wpływ na zdrowie pracowników.
Marcin BARADZIEJ
Roboty geologiczne wykonywane na potrzeby ruchu zakładu górniczego - rozpoznanie złoża i granice obszaru górniczego w kopalniach odkrywkowych
Bezpośredni wpływ na formalno-prawne aspekty prowadzenia robót geologicznych w odkrywkowych zakładach górniczych ma lokalizacja tych robót w odniesieniu do przestrzeni obszaru górniczego, która to przestrzeń winna zostać określona w sposób ścisły. W szczególności dotyczy to jednoznacznego określenia jej rzędnej głębokościowej. Granice obszaru górniczego determinują, że wykonywanie w nich robót geologicznych może być realizowane na potrzeby ruchu zakładu górniczego. Szczególnym przypadkiem wykonywania robót geologicznych jest rozpoznanie złoża wgłąb. W praktyce wiąże się to z poprowadzeniem otworu wiertniczego zarówno w granicach obszaru górniczego, jak i poza tą przestrzenią. Niespójność przepisów dotyczących wykonywania robót geologicznych w obszarach górniczych i poza nimi powoduje, że w zależności od miejsca wykonania, roboty te podlegają różnym reżimom prawnym. Powyższe wymaga w ocenie autora wprowadzenia zmian i uproszczeń.
Adam GĄSIORCZYK, Józef KOHUT, Andrzej ŁUKAWSKI, Jerzy SCHINOHL
Wybrane zagadnienia z zakresu badania obudowy szybów i szybików w podziemnych zakładach górniczych
W publikacji przedstawiono wymagania stawiane przez ustawę Prawo geologiczne i górnicze, rozporządzenia oraz normy wykorzystywane przy badaniu oraz ocenie obudowy szybów i szybików. Podano przykłady szybów i szybików o nietypowych przekrojach tarczy szybowej (innych niż okrągły), a w sposób szczegółowy omówiono badanie obudowy szybu „Karolina”, która była przedmiotem badań CBiD Sp. z o.o. z Lędzin w roku 2022 („Ekspertyza z badania stanu obudowy szybu Karolina TAURON Wydobycie S.A. Zakład Górniczy „Sobieski” nr 13/O/2022”). W tym przypadku zastosowano symulację metodą modelowania, wykorzystując licencjonowany program RM-Win firmy CADSIS z Opola. Program ten umożliwia modelowanie konstrukcji obudowy beczkowej, zgodnie z jej rzeczywistą geometrią, a ponadto traktuje się otoczenie rury szybowej jako sprężyste podłoże o określonej, obliczalnej podatności. Zaprezentowano także indywidualne podejście do zagadnień oceny stanu obudowy szybów w kopalniach soli na przykładzie ekspertyz dla szybów Kinga i Daniłowicz Kopalni Soli Wieliczka, które było jak dotąd jednym z najtrudniejszych wyzwań jakie zostały podjęte przez rzeczoznawców CBiD sp. z o.o. w ostatnich 25 latach. Powyższe zagadnienie wymaga szerszego omówienia w ramach osobnej publikacji z uwagi na jego obszerną treść.
Dagmara SOLATYCKA, Maria PASZKOWSKA
Miedziowe Centrum Kształcenia Kadr Sp. z o.o. i Branżowe Centrum Umiejętności Górnictwa Rud 4.0
Dynamiczne zmiany technologiczne w przemyśle wydobywczym, a także rosnące wymagania w zakresie bezpieczeństwa pracy stawiają przed sektorem górnictwa nowe wyzwania edukacyjne. W odpowiedzi na nie w Polsce rozwijają się specjalistyczne ośrodki szkoleniowe w formule centrów doskonałości zawodowej (CoVEs), w tym Branżowe Centrum Umiejętności Górnictwa Rud 4.0 w Lubinie. Komunikat prezentuje wybrane rozwiązania dydaktyczne i technologiczne wdrożone w tej placówce, ze szczególnym uwzględnieniem ich znaczenia dla doskonalenia kompetencji zawodowych oraz kształtowania bezpiecznych zachowań w środowisku pracy górniczej.
Wypadki, katastrofy
Pobierz
Kronika
Pobierz
Normalizacja
Pobierz
Dopuszczenia
Pobierz
Górnictwo na świecie
Pobierz
Przegląd aktów normatywnych
Pobierz
Wiesław PISULA, Tomasz PAWLIK
80. rocznica utworzenia Okręgowego Urzędu Górniczego w Krośnie
Pobierz
Krzysztof HERNER
Cyfrowy bliźniak (Digital Twin) jako trójwymiarowa replika zespołu zabudowań szybów Lech I i II kopalni „Pokój” w Rudzie Śląskiej
Pobierz