Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie Numer 12/2011

Bębny łańcuchowe i łańcuchy pracują w środowisku o znacznej agresywności. W praktyce eksploatacyjnej obserwuje się najczęściej synergiczne sprzężenie oddziaływań zmęczeniowych, zużycia ściernego, adhezyjnego, korozyjnego i tribochemicznego wpływających na degradację własności użytkowych bębnów łańcuchowych przenośników zgrzebłowych. Uszkodzenia zmęczeniowe i tribologiczne elementów układów cięgnowych stanowią najczęstszą przyczynę postojów przenośników zgrzebłowych. Niektóre awarie przenośników zgrzebłowych mają gwałtowny przebieg stwarzając zagrożenie życia i zdrowia załogi. Każde nieplanowane wyłączenie przenośnika zgrzebłowego z ruchu generuje również straty ekonomiczne dla kopalni.

Artykuł omawia główne problemy związane z prowadzeniem rekultywacji wodnej oraz naturalne uwarunkowania prowadzenia tego typu rekultywacji, występujące w różnych fazach kształtowania zbiorników powyrobiskowych. Zakończenie rekultywacji ogranicza bowiem możliwość ingerencji w utworzony przez człowieka ekosystem. Powstające jako następstwo eksploatacji kopalin oraz rekultywacji jeziora powyrobiskowe są narażone na degradację. Warunki równowagi końcowej zbiornika zależą wówczas od wielu czynników, w tym również sił natury, których uwzględnienie i wykorzystanie jest konieczne dla prawidłowego funkcjonowania środowiska wodnego. W związku z tym, ważnym elementem związanym z rekultywacją wodną jest odpowiednie zagospodarowanie zlewni wyrobiska. Odkrywkowe wyrobiska górnicze, eksploatowane obecnie w Polsce, mają olbrzymią pojemność wodną. Wodne zagospodarowanie wyrobisk największych kopalń węgla brunatnego i siarki pozwoli na zmagazynowanie ok. 4,5 mld m3 wody. Objętość wodną wszystkich kopalń kruszyw naturalnych i łamanych można oszacować na kilka mld m3. Zagospodarowanie odkrywkowych wyrobisk górniczych może zmienić niekorzystny bilans wodno-gospodarczy kraju. W artykule przedstawiono sposoby zagospodarowania wyrobisk oraz wskazano na gospodarcze możliwości wykorzystania zbiorników powyrobiskowych.

W artykule przedstawiono wyniki sondażu przeprowadzonego na próbie pracowników zatrudnionych w podziemnych zakładach górniczych węgla kamiennego, którzy w strukturze zadaniowej służb ratownictwa górniczego pełnili takie funkcje, jak: ratownik górniczy, mechanik sprzętu ratowniczego, zastępowy, dozór, dyspozytor ruchu zakładu górniczego, kierownik bazy ratowniczej. Z obszernego materiału empirycznego zebranego w badaniu, w artykule przedstawiono jego fragment odnoszący się do opinii na temat systemu naboru do kopalnianej służby ratownictwa górniczego.

W pracy podjęto próbę przedstawienia grupy odkrywkowych zakładów górniczych wydobywających kopaliny pospolite. Na przestrzeni lat 2002 – 2010, artykuł przedstawia informacje na temat: wydobywanych w Polsce kopalin, udzielonych koncesji, liczby zakładów górniczych nadzorowanych przez organy nadzoru górniczego, stanu zagospodarowania złóż oraz struktury wydobycia i zatrudnienia. W sposób statystyczny obrazuje prowadzoną działalność górniczą w podziale na poszczególne województwa oraz wskazuje główne kierunki obserwowanych zmian.

Wymagania stawiane użytkownikom maszyn i urządzeń w zakładach górniczych stwarzają nierzadko trudności z utrzymaniem prawidłowej gospodarki czy ewidencji maszyn i urządzeń. Obecne przepisy wymuszają na użytkownikach prowadzenie rzetelnej identyfikacji maszyn i urządzeń oraz ewidencji związanych z nimi dokumentów. W artykule przedstawiony został system spełniający wymagania obecnych przepisów, jak również umożliwiający pełną kontrolę eksploatowanych maszyn i urządzeń w zakładach górniczych.

Przedmiotem refleksji są kulinaria związane z grupą zawodową górników. Na podstawie dostępnej literatury przedmiotu i własnych materiałów terenowych autorka przedstawia charakterystyczne cechy diety pracowników kopalń. Interesuje się zarówno dawnym menu, jak i współczesnym, codziennym i świątecznym. Opisuje charakterystyczne potrawy towarzyszące różnym okolicznościom (np. Barbórce), w Aneksie podaje przepisy na tradycyjne „górnicze” dania.