Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie Numer 02/1992

Artykuł omawia działalność i zadania Mine Safety and HeaIth Administration naczelnego organu administracji państwowej d/s bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w górnictwie USA, przedstawia bezsporne osiągnięcia i ambitne plany w najbliższej perspektywie.

Działalność gospodarcza polegająca na poszukiwaniu i wydobywaniu kopalin podlega we wszystkich gospodarczo rozwiniętych krajach ścisłej reglamentacji prawnej, w szczególności - poprzez różne formy jej koncesjonowania. W niniejszym opracowaniu przedstawiono najważniejsze poglądy i kontrowersje występujące w nauce prawa w odniesieniu do charakteru prawnego koncesji, jako kwalifikowanego pozwolenia publiczno - prawnego. Następnie przedstawiono różne modele rozwiązań prawnych, stosowanych w zakresie koncesjonowania działalności geologicznej i górniczej, na przykładzie ustawodawstw Francji, Włoch oraz Wielkiej Brytanii.

Pod patronatem Ministerstwa Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa RP we współpracy z Wydziałem Energetycznym Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych odbyła się w dniach 16 - 21 marca 1992 r. w siedzibie Głównego Instytutu Górnictwa w Katowicach międzynarodowa konferencja na temat pozyskiwania i wykorzystania metanu ze złóż węgla.

Liczne obserwacje wskazują, że pomiędzy metanonośnością G pokładów węgla, a intensywnością desorpcji metanu z węgla, wyrażoną wskaźnikiem desorpcji ?P2, istnieje wyraźny związek korelacyjny, który można przedstawić w formie równania regresji postaci: G= a0+ a1 ?P2. Współczynnik a0 równania odpowiada wartości metanonośności granicznej, poniżej której metan jest praktycznie niedesorbowalny. Stąd, wartości metanonośności granicznej można wykorzystać jako kryterium ustalania zasobów geologicznych i bilansowych złóż metanu pokładów węgla. Na podstawie wyników badań z kopalń Rybnickiego Okręgu Węglowego zaproponowano tymczasowo przyjęcie wartości metanonośności granicznej jako równej 2,5 m3 CH4/t csw.

System CMC-3 metanometrii ciągłej nowej generacji zapewnia ciągły pomiar i kontrolę stężenia metanu w zakresie 0-100CH4 oraz dużą autonomię działania. W zasadzie został opracowany pod kątem kontroli zagrożeń w kopalniach wyrzutowych, jednak po ostatniej katastrofie w KWK HALEMBA, zgodnie z zaleceniem komisji powypadkowej został skierowany do tej kopalni, gdzie pomyślnie przeszedł badania ruchowe. W artykule scharakteryzowano budowę i funkcje nowego systemu oraz podano wybrane wyniki badań w KWK Halemba, które wskazują na konieczność stosowania aparatury metanometrycznej o działaniu ciągłym w kopalniach o wysokiej dynamice wydzielania metanu.

W artykule przedstawiono zasadnicze przyczyny likwidacji kopalń wałbrzyskich i problematykę z tym związaną. Ponadto wskazano na nie rozwiązane problemy formalno-prawne zagadnienia oraz wnioski z tego wynikające.

Artykuł stanowi omówienie projektu zarządzenia Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego w sprawie określenia kryteriów oceny zagrożeń naturalnych oraz trybu zaliczania złóż kopalin lub ich części do poszczególnych stopni zagrożeń. Projekt ten został przygotowany w ramach prac nad reformą prawa geologicznego i górniczego.

Skutki oddziaływania hałasu na człowieka najbardziej widoczne są pod postacią tzw. zawodowego urazu akustycznego, zaliczanego do wykazu chorób zawodowych. W artykule przytoczono dane statystyczne tej jednostki chorobowej za ostatnie 9 lat. Omówiono obowiązujące normy i przepisy, dotyczące zarówno środowiska pracy jak i środowiska naturalnego. Przedstawiono organizacyjne metody ograniczenia hałasu, szczególnie przydatne w przodkowych stanowiskach pracy. Zwrócono uwagę na znaczenie prawidłowego prowadzenia badań pomiarowych i ocenotwórczych, wpływających na prawidłowość wyboru metod i środków profilaktycznych, w tym szczególnie na ekonomikę przedsięwzięć ograniczających emisję hałasu.

W części I artykułu przedstawiono metody badań (w ekstremalnych warunkach błędów robót strzałowych) w Kopalni Doświadczalnej "Barbara" górniczych lontów detonujących w celu określenia ich stopnia bezpieczeństwa wobec metanu i pyłu węglowego. Badania te umożliwiły opracowanie odnośnych norm, w oparciu o które prowadzi się badania dopuszczeniowe i kontrolne LD.

Na podstawie ustaleń Komisji powołanej przez Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego, w artykule przedstawiono okoliczności i przyczyny wdarcia się wody do wyrobisk oraz wypadku zbiorowego, zaistniałego w dniu 14.12.1991 r. w kopalni Knurów, a także przebieg i ocenę akcji ratowniczej. Podano wnioski wynikające z tego wypadku, których wdrożenie powinno zapobiec podobnym wypadkom w przyszłości.