04/2022 - okładka

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie Numer 04/2022

MIESIĘCZNIK WYŻSZEGO URZĘDU GÓRNICZEGO

Paweł KOCHAJ, Łukasz CIEŚLIK, Andrzej MIKULSKI, Adam MARKOCKI

W artykule przedstawiono nowatorskie rozwiązanie klimatyzacji w kopalni LW „Bogdanka” S.A., tj. system zbudowany w oparciu o stację klimatyzacji oraz układ do wytwarzania zawiesiny lodowej, zlokalizowane na powierzchni w polu Stefanów. Wdrożone rozwiązanie pokazuje nowy kierunek rozwoju systemów schładzania podziemnych wyrobisk w celu rozwiązania problemów zagrożenia klimatycznego przy eksploatacji głęboko zalegających pokładów węgla.

Stefan GIERLOTKA

W drugiej połowie XVIII w. na obszarze Górnośląskiego Zagłębia Węglowego węgiel wybierano mało wydajnym i niebezpiecznym systemem chodników wybierkowych. Dla zwiększenia wydobycia wprowadzono tu system filarowy, który z początkiem XIX w. stosowany był już we wszystkich kopalniach na Śląsku. Eksploatacja systemem filarowym wymagała rozcięcia pokładu chodnikami filarowymi, prowadzonymi prostopadle do chodnika podstawowego. Wybieranie filarów odbywało się zabierkami po wzniosie pokładu, na wysokość równą miąższości pokładu (nawet do 10 m), aż do 1951 r., kiedy to przepisy [11] ograniczyły ją do 4 m. W celu odgrodzenia się od sąsiedniego, już wybranego filaru strop podpierano wąskim pasem nieurobionego węgla o szerokości 0,8-1,3 m lub gęsto ustawionymi stojakami, tzw. organami. Początkowo ręczne: wrębianie, urabianie, ładowanie i transport węgla, stopniowo zastępowano bardziej wydajnymi metodami. W XIX w. wprowadzono dynamit i zapalniki elektryczne, pneumatyczne wiertarki i młotki udarowe oraz wrębiarki żerdziowe i łańcuchowe, a w XX w. przenośniki z rynnami wstrząsowymi, przenośniki taśmowe i zgrzebłowe. Problemem była wentylacja wyrobisk filarowych. Wyrobiska mogły bowiem być przewietrzane dyfuzyjnie na długości 6-10 m, a w polach niegazowych do 30 m. Przy dłuższych wyrobiskach stosowano wentylatory lutniowe lub specjalne owiewki. Na Śląsku systemy filarowe stosowano przez cały wiek XIX i w początkach XX w., a w niektórych kopalniach jeszcze w latach 60. XX w. W połowie XX w. system filarowo-zabierkowy został wyparty przez system ścianowy.

Tomasz PAWLIK, Tomasz WÓJTOWICZ

W artykule przedstawiono wybrane zagadnienia związane z użyciem nowoczesnego urządzenia wiertniczego do wykonywania robót geologicznych w aspekcie korzyści i zalet wynikających z jego wpływu na bezpieczeństwo obsługi oraz ochronę środowiska naturalnego. Skutkuje to ograniczeniem potencjalnych zdarzeń wypadkowych oraz zmniejszeniem zagrożeń dla środowiska naturalnego w czasie wykonywania operacji wiertniczych.

Barwna historia, tajemnice i czar „Wielkich Uzdrowisk Europy”
Anna SWINIARSKA-TADLA

Kopalnie rud żelaza i uranu w Kowarach upamiętnione na różne sposoby
Tomasz RZECZYCKI

do góry