Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie Numer 05/2023
MIESIĘCZNIK WYŻSZEGO URZĘDU GÓRNICZEGO
Ossi LEINONEN
Po likwidacji zakładów górniczych za zgodą władz urząd górniczy nie ma prawa wydawać nowych zarządzeń. Może jedynie monitorować wykonanie wcześniejszych. Fińskie prawo górnicze różnych okresów niezbyt dokładnie uwzględniało kwestie odpowiedzialności spółek górniczych po zakończeniu działalności górniczej, a ciągłość odpowiedzialności nie została zdefiniowana. Główną zasadą było, że odpowiedzialność za te obszary spoczywa na spółkach wydobywczych. Nie zawsze się to jednak sprawdzało, zwłaszcza gdy nieruchomość została sprzedana osobie prywatnej, a zagadnienia odpowiedzialności nie zostały uregulowane w umowie sprzedaży.
Piotr KOZIOŁ
Organy nadzoru górniczego udostępniają informację o swojej działalności w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej oraz ustaw szczególnych. Przepisy gwarantują dostęp do tych informacji każdemu poprzez urzędowe publikatory, zwłaszcza internetowy Biuletyn Informacji Publicznej, oraz w drodze odpowiedzi na indywidualne wnioski. Informację publiczną stanowi wszystko, co wiąże się bezpośrednio z działalnością władz publicznych i podmiotów wykonujących zadania publiczne z wyłączeniem wewnętrznych dokumentów roboczych i informacji ściśle osobistych. Największą rolę odgrywa dostęp do dokumentów urzędowych, w tym rozstrzygnięć w postępowaniach administracyjnych i sądowych. Rozróżnia się informację prostą, wytworzoną w ramach wykonywanych zadań oraz przetworzoną, opracowywaną na podstawie informacji prostej w przypadkach szczególnie istotnych dla interesu publicznego. Przepisy mogą określać odmienne zasady udostępniania informacji publicznej w zależności od jej przedmiotu (np. w przypadku akt postępowań, naboru na stanowiska w służbie cywilnej lub informacji o środowisku) oraz mogą wprowadzać ograniczenia w dostępie do tych informacji (np. ze względu na tajemnice prawnie chronione lub prywatność osoby). Uzyskanie informacji publicznej nie wymaga spełnienia od wnioskodawcy skomplikowanych wymogów, winno nastąpić niezwłocznie lub w przewidzianych przepisami terminach. Odmowa udzielenia informacji lub jej nieudzielenie podlega kontroli administracyjnej i sądowej oraz może spotkać się z sankcjami administracyjnymi i karnymi. Nadużycie prawa do informacji publicznej, uzyskiwanej niezgodnie z jej celem pozwala na odmowe jej udostępnienia.
Bartosz CEBULA, Mariusz SIEKIERSKI
Zagrożenie dla Kopalni Soli „Wieliczka” stanowią wody pozazłożowe w warstwach chodenickich - szczególnie przy północnej granicy złoża, wielokrotnie naruszonej robotami górniczymi (np. poprzecznia Mina). Strefy spękań i kawern mogą bowiem prowadzić z nich do kopalni znaczne ilości niedosyconych NaCl wód. Niekontrolowany dopływ takich wód do poprzeczni „Mina” z 1992 r. przyczynił się pośrednio do zakończenia eksploatacji soli i skupienia na usługach turystycznych oraz likwidacji wyrobisk. Wypływ maksimum osiągnął jesienią 1992 r., kiedy doszło też do destrukcji powierzchni terenu na przedpolu poprzeczni. Zabezpieczenie Miny, prowadzono wpierw obniżając ciśnienie hydrostatyczne w górotworze, poprzez ujmowanie dopływającej solanki. W 2007 r. zdecydowano o szczelnym zamknięciu poprzeczni, co niosło ryzyko wzrostu ciśnienia za tamą, migracji niedosyconej solanki do innych wyrobisk kopalni i rozługowania górotworu. W związku z tym Prezes Wyższego Urzędu Górniczego w 2008 r. powołał Komisję ds. opiniowania stanu zagrożenia wodnego i zawałowego w KS „Wieliczka”, która sformułowała szereg zaleceń. Doświadczenia związane z likwidacja zagrożenia w poprzeczni Mina rozszerzono na inne zagrożone wyrobiska. Ograniczenie zagrożenia rozpoczęto od likwidacji podłużni Gussmann i Kosocice w rejonie wycieków W VI-6 i W VI-32 w komorach Z-28 i Z-32. Monitoring zwierciadła wody w rejonie tych wycieków, a także wycieku W VII-16 (tj. trzech największych dopływów do kopalni) wykazał istnienie w warstwach chodenickich dwóch poziomów wodonośnych: górnego, dobrze przepuszczalnego (piezometry PZ-1 i PZ-2) oraz dolnego, słabo przepuszczalnego (otwór PZ-3). W ramach walki z zagrożeniami naturalnymi do dnia dzisiejszego podsadzono ok. 83% spośród wskazanych przez Komisję komór przy północnej granicy złoża. Prowadzi się przy tym obserwacje rozwarstwień skał stropowych i ociosowych oraz pomiary konwergencji. W szeregu wyrobisk wykonuje się kotwienie górotworu oraz buduje kaszty. Wyniki pomiarów i obserwacje w wyrobiskach nie wykazują istotnych zmian. Pomiary konwergencji wykazały niewielką jej intensywność w przeważającej części wyrobisk złoża bryłowego, a zwiększoną jej intensywność tylko w złożu pokładowym. Istotnych zmian nie stwierdzono też w stanie komór o predyspozycjach potencjalnie zapadliskowych. W otworach B-3 i W-1 obserwuje się ponadto odbudowę poziomu wód na północnym przedpolu złoża Tym samym działania wskazane przez Komisję WUG doprowadziły do ograniczenia zagrożenia wodnego i powiązanego z nim zagrożenia zawałowego w Kopalni Soli „Wieliczka”.