Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie Numer 02/1994

Po omówieniu genezy i podstawowych założeń ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze, autor, który reprezentował Rząd RP w pracach parlamentarnych nad tą ustawą, stwierdza, że omawiane prawo stanowi dostateczną podstawę do tego, aby działalność w zakresie geologii i górnictwa mogła być prowadzona w sposób zapewniający racjonalną gospodarkę zasobami naturalnymi, przy pełnym poszanowaniu wymagań ekologii oraz praw wszystkich podmiotów uczestniczących w tej działalności.

Opracowanie przedstawia te rozwiązania prawa geologicznego i górniczego, które mogą wywierać wpływ na wprowadzenie do koncesji na wydobycie kopalin (podziemne magazynowanie i składowanie) rozwiązań kształtujących wymagania w zakresie ochrony środowiska.

Na podstawie analizy 57 zaistniałych tąpnięć spągowych w kopalniach Górnośląskiego Zagłębia Węglowego za okres 1982-1991 określono liczbowo empiryczne kryterium wystąpienia tąpnięcia spągowego w postaci równania linii granicznej między obszarami - zagrożonym i bezpieczny w układzie współrzędnych: wytężenie statyczne - wzbudzenie dynamiczne. Kryterium to umożliwia - na podstawie prostych przeliczeń - prognozowanie stopnia zagrożenia tąpaniem spągowym w danym wyrobisku korytarzowym.

Opracowano w oparciu o wyniki dołowych pomiarów sejsmicznych kryteria jakościowej i ilościowej oceny stanu zagrożenia tąpaniami wyrobisk górniczych. Wykazano ich wyraźną zależność od głębokości rejonu pomiarowego. Przedstawiono przykłady potwierdzające możliwości metody sejsmicznej w wyprzedzającym rozpoznaniu zagrożenia tąpaniami.

Praca zawiera propozycję metody oceny warunków stosowania obudowy kotwiowej uwzględniającej parametry związane z własnościami górotworu oraz sposobem wykonania i czasem utrzymania wyrobiska górniczego. Przedstawiono zasady doboru parametrów obudowy kotwiowej dla tzw. rozwiniętych metod projektowych, posługując się zarówno metodami analitycznymi jak i numerycznymi.

Autorzy przedstawiają ogólną charakterystykę budowy geologicznej i stosunków wodnych Kopalni Soli Wieliczka, a także zagrożenie wodne tej kopalni. Szczegółowo prezentują prace mające na celu opanowanie wypływu na poprzeczni Mina, a także omawiają skutki jakie ten wypływ spowodował dla wyrobisk górniczych i powierzchni.

W artykule przedstawiono wybrane parametry fizyko-mechaniczne nowego mineralnego materiału wiążącego - spoiwa górniczego Utex-l - powstałego na bazie popiołów lotnych Elektrowni "Rybnik". Uwzględniając właściwości spoiwa górniczego Utex -1 wskazano kierunki jego praktycznego zastosowania w budownictwie podziemnym szczególnie do: wykonywania ochronnych i izolacyjnych pasów podsadzkowych wzdłuż chodników przyścianowych ścian zawałowych, powiązania obudowy stalowej odrzwiowej wyrobisk korytarzowych z górotworem (wykładka), torkretu osłonowego, budowy tam izolacyjnych i przeciwwybuchowych.

W pracy podano sposób obliczania współczynnika kierowania stropem dla eksploatacji prowadzonej z doszczelnianiem zrobów zawałowych. W obliczeniach oparto się na wynikach badań materiału użytego do doszczelniania zrobów przeprowadzonych w laboratorium Instytutu Geomechaniki Budownictwa Podziemnego i Ochrony Powierzchni Politechniki Śląskiej. Rozważania teoretyczne zweryfikowano w oparciu o wyniki pomiarów geodezyjnych.

Zaprezentowane w publikacji wyliczenie kosztu wypadku w górnictwie może być dyskusyjne, lecz niewątpliwie godne zastanowienia. Bezpieczeństwo pracy, ma oczywiście przede wszystkim wymiar ludzki, ale nie mniej istotne jest traktowanie tego problemu w kategoriach ekonomicznych.

Prezentujemy artykuł o dużych walorach praktycznych, pokazujący aktywność kopalni w dziedzinie zwalczania zapylenia. Pokazane doświadczenia możliwe są do powielenia przez inne przedsiębiorstwa górnicze.

Artykuł przedstawia przyczynowo-skutkowy ciąg zdarzeń doprowadzający do zmian pylicznych oraz technikę zakładającą utrzymywanie niezbędnych poziomów bezpieczeństwa.

W artykule przedstawiono mechanizm powstawania tlenków azotu w silnikach spalinowych oraz wyniki pomiarów zanieczyszczeń w spalinach silników z zapłonem samoczynnym. Wykazano uwarunkowania zwiększonej ilości zanieczyszczeń możliwe do kontrolowania.

Będzie to szkic w znacznej mierze osobisty, bo miałem szczęście i honor zetknąć się wielokrotnie z Profesorem Bolesławem Krupińskim. Już niedługo bo zaledwie za niespełna trzy lata minie ćwierćwiecze od śmierci Profesora. Odprowadziliśmy Go do Alei Zasłużonych na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie w październiku 1972 roku.