Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie Numer 10/2004

W artykule poddano analizie stan bezpieczeństwa i ochrony środowiska w polskich kopalniach węgla kamiennego. Wychodząc z zasad zrównoważonego rozwoju sformułowano kierunki niezbędnych zmian w technologiach górniczych i zaproponowano wprowadzenie szeregu innowacji. Zdaniem autora tylko radykalne działania poczynając od modyfikacji uregulowań prawnych - zmiany lub wydania nowych rozporządzeń - przez przebudowę infrastruktury kopalń i modyfikację systemów eksploatacji, po wprowadzenie nowych struktur organizacyjnych i wykształcenie nowego sposobu podejścia kadry zarządzającej do modernizacji górnictwa, zapewnią przemysłowi węglowemu długotrwałą pozycję na rynku jako branży efektywnej, bezpiecznej i akceptowanej przez otoczenie.

Artykuł rozszerza metodę o aktywność sejsmiczną prognozowaną bądź rejestrowaną. Wstępna analiza wskazuje na znaczną poprawę trafności prognoz zagrożenia tąpaniami. Opublikowanie wersji "roboczej" znowelizowanej metody pozwoli na zebranie uwag specjalistów z kopalń, a w efekcie - dalsze jej doskonalenie przy równoczesnym bieżącym zwiększeniu trafności prognoz przy jej testowaniu.

Koncentracja wydobycia oraz coraz trudniejsze warunki eksploatacji w wyniku narastających zagrożeń naturalnych mają decydujący wpływ na bezpieczeństwo załóg i ciągłość ruchu zakładów górniczych. W ciągu ostatnich dwóch lat odnotowano szereg katastrof i zdarzeń, które oprócz tragicznych skutków dla górników, którzy znaleźli się w bezpośrednim sąsiedztwie miejsca katastrofy, stanowiły także zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi w dalszej odległości. Zdarzenia te po rozwinięciu się w pożary spowodowały znaczne koszty związane ze wstrzymaniem wydobycia, a także utratą drogiego wyposażenia ścian. Włączając się do dyskusji dotyczącej skuteczności zabezpieczeń gazometrycznych kopalń w warunkach restrukturyzacji polskiego górnictwa w artykule dokonano analizy wyposażenia kopalń w urządzenia i systemy, na podstawie przeprowadzonej ankietyzacji.

Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, co kryje się pod ogólnym pojęciem błędu ludzkiego prowadzącego do wypadku. W jakim stopniu 4 kategorie błędów, do których zaliczają się pomyłki, błędy w organizacji zadań, pogwałcenia przepisów bezpieczeństwa oraz braki w systemach zarządzania są odpowiedzialne za generowanie wypadków. Jakie czynności są szczególnie podatne na niebezpieczne błędy ludzkie. W drugiej części artykułu przedstawiono możliwości radzenia sobie z tym problemem.