Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie Numer 03/1997

W artykule scharakteryzowano sytuację geologiczno-górniczą w partii środkowej KWK "Zabrze-Bielszowice", gdzie w dniu 12.12.1996 r. miało miejsce tąpnięcie i wypadek zbiorowy, oraz wyniki prac Komisji powołanej przez Prezesa WUG dla zbadania przyczyn i okoliczności tego zdarzenia.

Opracowanie zawiera omówienie zakresu czynności zawodowych geodety górniczego, wynikających z przepisów Prawa geologicznego i górniczego oraz z powiązań między zasobem danych numerycznych i graficznych, dostarczanym przez dział mierniczo-geologiczny kopalni, a górniczymi systemami informacyjnymi. W nawiązaniu do zawodowej sylwetki geodety górniczego, naświetlono program studiów uniwersyteckich dla tego rodzaju specjalistów na przykładzie planu studiów, realizowanego przez AGH w Krakowie oraz systemu szkolenia stosowanego za granicą.

W artykule przedstawiono podstawowe zasady pozwalające na dobór obudowy zmechanizowanej dla wyrobisk ścianowych. Podano wzory umożliwiające określenia obciążenia ścian zawałowych i podsadzkowych z uwzględnieniem wpływu ewentualnego wstrząsu górotworu. Na podstawie analizy pracy obudowy zmechanizowanej w ścianach określono średnią podporność sekcji. W oparciu o znane wartości obciążenia wyrobiska ścianowego oraz podporności obudowy zmechanizowanej określono wskaźnik nośności stropu (g), który charakteryzuje warunki utrzymania stropu wyrobiska ścianowego jakie wystąpić mogą przy danym typie obudowy, w określonej sytuacji górniczo-geologicznej pola ścianowego.

Duża koncentracja wydobycia w ścianach prowadzi do wzrostu ilości metanu i pyłu węglowego w tych wyrobiskach. Stanowi to w sposób oczywisty wzrost zagrożenia metanowego, zagrożenia wybuchem pyłu węglowego oraz zagrożenia działania pyłów szkodliwych dla zdrowia. Artykuł ma za zadanie przedstawienie wybranych środków zapobiegających wzrostowi wymienionych zagrożeń.

Przy prowadzeniu eksploatacji pod terenami zurbanizowanymi i uprzemysłowionymi, wstrząsy górnicze mogą powodować szkody w obiektach na powierzchni. W artykule przedstawiono mechanizm wstrząsu i wpływ czynników geologiczno-górniczych na jego energię, a także złożoną problematykę prognozowania zagrożenia sejsmicznego dla powierzchni i znajdujących się na niej obiektów.

Opisano wpływ klimatu dołowego kopalni na elektrofizjologię skóry człowieka. Określono wartość impedancji ciała człowieka w funkcji klimatu dołowego i napięcia rażenia. Rozpatrując skórę człowieka jako obiekt biofizyczny określono jego reaktancję. Przedstawiono skutki w organizmie człowieka wywołane prądem rażenia.

Przedstawiono wybrane przepisy górnicze w zakresie wentylacji odrębnej i czynniki decydujące o doborze rodzaju wentylacji odrębnej. Omówiono zalety i wady obowiązujących w polskich kopalniach sposobów zwalczania zagrożenia pyłowego, metanowego, temperaturowego w drążonych wyrobiskach korytarzowych przewietrzanych za pomocą zasadniczej wentylacji tłoczącej. Wskazano na potrzebę przeprowadzenia dalszych badań i rozszerzenia stosowania lutni wirowych z wentylatorem. Zwrócono uwagę, że dla zapewnienia skutecznego, kompleksowego zwalczania wspomnianych zagrożeń, wskazanym byłoby skorzystać z rozwiązań niemieckich.

Zagrożenia naturalne wprowadzają poważne zaburzenia do współczesnych kopalń oraz mają istotny wpływ na bezpieczeństwo załóg i ciągłość ruchu zakładów górniczych. W tym artykule kończącym cykl na temat wypadków spowodowanych zagrożeniami naturalnymi, dokonano przeglądu środków technicznych stosowanych w polskich kopalniach węgla kamiennego do monitorowania i wykrywania zagrożeń metanowych i pożarowych oraz kontroli wentylacji. Przeglądu dokonano na podstawie ankiet kopalnianych oraz danych od producentów i dostawców urządzeń. Przedstawiono zmiany zachodzące w wyposażeniu kopalń w ostatnich latach oraz wskazano możliwości rozwoju wdrażanych systemów.

W części pierwszej uzasadniono potrzebę prowadzenia badań w warunkach naturalnych (in situ) dla udokumentowania bezpieczeństwa podziemnych składowisk odpadów promieniotwórczych i chemiczno-toksycznych. Podano przykłady wykonywania takich badań za granicą w podziemnym laboratorium geotechnicznym i kopalni doświadczalnej. W części II pracy przedstawione zostaną założenia dla prowadzenia badań w warunkach naturalnych w Polsce i zrealizowany już zakres badań.