02.03.2012.1

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy

Katowice, dnia 7.03.2012 r.

I N F O R M A C J A Nr 16/2012/EW

w sprawie awarii jednego z zasilań w energię elektryczną zakładu górniczego, zaistniałej w dniu 2 marca 2012 r. około godziny 3⁰⁰, w Kompanii Węglowej S. A. - Oddział Kopalnia Węgla Kamiennego „Bobrek - Centrum” Ruch Bobrek w Bytomiu.

Zasilanie w energię elektryczną zakładu górniczego KW S. A. KWK „Bobrek - Centrum” Ruch Bobrek w Bytomiu za wyjątkiem rejonu szybu „Ignacy” realizowano:

linią napowietrzną 110 kV do stacji 110/6 kV, przy byłym szybie „Antoni”, przez transformator 110/6 kV, 16 MVA do pola nr 2 rozdzielni 6 kV tej stacji i dalej między innymi do rozdzielni 6 kV przy szybie „Zbigniew”,
pięcioma liniami kablowymi do rozdzielni 6 kV, przy szybach „Józef”„Bolesław”, ze stacji 6 kV SE Szombierki (własności dostawcy energii elektrycznej).

Każde z tych dwóch zasilań pokrywało pełne zapotrzebowanie w energię elektryczną zakładu górniczego.

Rejon szybu „Ignacy”, w tym urządzenia stacji wentylatorów głównych, zasilano w energię elektryczną dwiema niezależnymi liniami kablowymi do rozdzielni 6 kV przy szybie „Ignacy” ze stacji 6 kV SE Wierzbowa dostawcy energii elektrycznej. Każde z tych dwóch zasilań pokrywało pełne zapotrzebowanie w energię elektryczną tej części zakładu górniczego.

W dniu 2 marca 2012 r. na zmianie C:

ze stacji 110/6 kV, przy byłym szybie „Antoni”, zasilano podziemną część zakładu górniczego oraz urządzenia stacji wentylatorów głównych przy szybie „Zbigniew”,
rozdzielnię 6 kV, przy szybie „Zbigniew”, zasilano do pola nr 2 linią kablową prowadzoną z pola nr 4 rozdzielni 6 kV stacji 110/6 kV przy byłym szybie „Antoni”, natomiast linię kablową złożoną z dwóch kabli prowadzoną do pola nr 13 rozdzielni 6 kV przy szybie „Zbigniew” utrzymywano pod napięciem z pola nr 15 rozdzielni 6 kV stacji 110/6 kV przy byłym szybie „Antoni”,
ze stacji energetycznej Szombierki zasilano pozostałą część powierzchni zakładu górniczego,
obsługę urządzeń stacji 110/6 kV, przy byłym szybie „Antoni”, pełnił elektromonter,
utrzymanie ruchu urządzeń elektrycznych w rejonie szybu „Zbigniew”, w tym stacji wentylatorów głównych, zapewniał drugi elektromonter,
nadzór nad ruchem urządzeń elektrycznych na powierzchni pełniła osoba średniego dozoru ruchu elektrycznego.

W tym dniu około godziny 3⁰⁰ elektromonterzy utrzymania ruchu oraz obsługujący stację 110/6 kV przy byłym szybie „Antoni”, przebywający w budynku rozdzielni 6 kV tej stacji, usłyszeli:

odgłos eksplozji i zauważyli błysk od łuku elektrycznego przed budynkiem rozdzielni,
sygnalizację akustyczną zakłóceń w pracy urządzeń rozdzielni 6 kV,
a ponadto zostali powiadomieni o zatrzymaniu ruchu wentylatora głównego w stacji wentylatorów przy szybie „Zbigniew”.

O powyższym natychmiast powiadomili sztygara zmianowego, z którym podjęli działania rozpoznania rodzaju, przyczyny oraz skutków tego zakłócenia. W wyniku dokonanych przełączeń zasilania rozdzielni 6 kV, przy szybie „Zbigniew”, o godzinie 3¹⁵ przywrócono ruch wentylatora głównego w stacji przy szybie „Zbigniew”.

Następnie w wyniku przeprowadzonych działań stwierdzili w stacji 110/6 kV przy byłym szybie ,,Antoni”:

obustronne wyłączenie transformatora 110/6 kV w wyniku zadziałania II stopnia zabezpieczenia gazowo - podmuchowego Bucholtz`a,
zadziałanie zabezpieczeń nadmiarowo prądowych zwłocznych w polu nr 2 rozdzielni 6 kV stacji,
wyłączenie wyłącznika mocy w polu rozdzielczym nr 15 w wyniku zadziałania zabezpieczeń nadmiarowo prądowych zwłocznych,
pobudzenie zabezpieczeń ziemnozwarciowych w polach 13 i 14 rozdzielni 6 kV stacji.

W tej sytuacji uznano za konieczne przeprowadzenie niezbędnych pomiarów oraz badań transformatora 110/6 kV, 16 MVA i zasilono zakład górniczy w energię elektryczną ze stacji 6 kV SE Szombierki.

W wyniku dalszego rozpoznania skutków zakłóceń w sieci elektroenergetycznej stwierdzono, w miejscu zauważonego błysku od łuku elektrycznego, uszkodzenie kabla nr 2a wiązki dwukablowej prowadzonej z pola Nr 15 rozdzielni 6 kV stacji 110/6 kV przy szybie ,,Antoni”.

Zatrzymanie ruchu wentylatora głównego, trwające 15 minut, nie spowodowało przekroczenia dopuszczalnych stężeń metanu w wyrobiskach zakładu górniczego.

W związku z tym zdarzeniem nie zgłoszono zaistnienia wypadku.
Przyczyną awarii jednego z zasilań w energię elektryczną zakładu górniczego było uszkodzenie izolacji kabla nr 2a wiązki dwukablowej, prowadzonej z pola Nr 15 rozdzielni 6 kV stacji 110/6 kV przy szybie ,,Antoni” do pola nr 13 rozdzielni 6 kV przy szybie ,,Zbigniew”, skutkujące zwarciem międzyfazowym w mufie kablowej i jej rozerwaniem, a następnie uszkodzeniem uzwojeń dolnego napięcia transformatora 110/6 kV, 16 MVA w stacji przy byłym szybie ,,Antoni”.

W związku z zaistniałym zdarzeniem Dyrektor Specjalistycznego Urzędu Górniczego wydał decyzję, w której nakazał:

Wstrzymać ruch zakładu górniczego w części dotyczącej kabla nr 2a wiązki dwukablowej 6 kV zasilającej rozdzielnię 6 kV przy szybie „Zbigniew”, prowadzonej z pola nr 15 rozdzielni 6 kV stacji 110/6 kV przy byłym szybie „Antoni” do pola nr 13 rozdzielni 6 kV przy szybie „Zbigniew”, oraz transformatora 110/6 kV, 16 MVA zabudowanego w stacji 110/6 kV przy byłym szybie „Antoni”.
Podjąć niezbędne środki organizacyjno-techniczne zapewniające bezpieczeństwo prowadzenia ruchu zakładu górniczego w okresie wstrzymania ruchu kabla nr 2a wiązki dwukablowej 6 kV zasilającej rozdzielnię 6 kV przy szybie „Zbigniew” i transformatora 110/6 kV, 16 MVA zabudowanego w stacji 110/6 kV przy byłym szybie „Antoni”.

Przeprowadzone:

przez „OPA-CARBO” Sp. z o.o. pomiary rezystancji uzwojeń transformatora 110/6 kV, 16 MVA wykazały uszkodzenie uzwojeń dolnego napięcia,
przez „Energopomiar- Elektryka ” Sp. z o.o. badania gazu rozpuszczonego w oleju i wydzielonego do zabezpieczenia Bucholtz`a wskazały „jednoznacznie na uszkodzenie transformatora i rozkład izolacji olejowo-papierowej wywołany wyładowaniem zupełnym o dużej gęstości energii (łuk elektryczny)”,
przez „OPA-CARBO” Sp. z o.o. pomiary wykazały uszkodzenie izolacji kabla nr 2a wiązki dwukablowej 6 kV zasilającej rozdzielnię 6 kV przy szybie „Zbigniew” prowadzonego z pola nr 15 rozdzielni 6 kV stacji 110/6 kV przy byłym szybie „Antoni”.

W toku ustalania stanu faktycznego i przyczyn zdarzenia stwierdzono, że ostatnie badania transformatora 110/6 kV, 16 MVA, wyprodukowanego w 1965 roku, przeprowadzono w 2010 i 2011 r. w zakresie: pomiarów prądów magnesujących, pomiarów rezystancji izolacji, pomiarów oporności uzwojeń, przeglądu i badania podobciążeniowego przełącznika zaczepów, wyładowań niezupełnych, analizy oleju elektroizolacyjnego wraz z analizą gazów w nim rozpuszczonych (DGA), stanu mechanicznego uzwojeń (SFRA) z wynikiem pozytywnym.

Informację opracowano na podstawie danych z SUG w Katowicach.