15 03 2016

Wyższy Urząd Górniczy

Departament Górnictwa

Otworowego i Wiertnictwa                                                     

 Katowice, dnia 31 marca 2016  r.

INFORMACJA Nr 11/2016/EW

w sprawie awarii wyłączenia z ruchu stacji wentylatorów głównych przy szybie „Barbara”, zaistniałej w dniu 15 marca 2016 r. o godzinie godz. 9¹⁷ w SRK S.A. w Bytomiu, Oddział w Bytomiu, Kopalnia Węgla Kamiennego „Rozbark V” z siedzibą w Bytomiu.

W zakładzie górniczym Spółki Restrukturyzacji Kopalń S.A. w Bytomiu, Oddział w Bytomiu, Kopalnia Węgla Kamiennego „Rozbark V” z siedzibą w Bytomiu, wyrobiska w pokładach 510i 501 przewietrzane są wentylatorami zabudowanymi w stacji wentylatorów głównych przy szybie „Barbara”. Stację wyposażono w dwa wentylatory typu WPK-3,9, napędzane silnikami typu Gad-1816r/02, o mocy 930 kW. Urządzenia stacji zasilano z rozdzielni 6 kV R-3, posiadającej dwa niezależne zasilania w energię elektryczną.

Urządzenia i instalacje elektryczne, w tym urządzenia stacji wentylatorów głównych są nadzorowane i obsługiwane przez osoby dozoru i pracowników firmy SEVITEL Sp. z o.o. Bieżąca kontrola ruchu prowadzona jest przez pracowników służby dyspozytorskiej zakładu górniczego Węglokoks Kraj Sp. z o.o. KWK „Bobrek – Piekary” Ruch „Piekary”. Zasady współpracy i organizacji prac wraz z dodatkowymi ustaleniami zapewniającymi bezpieczne wykonywanie robót przez podmioty w ruchu zakładu górniczego określono w umowach zawartych pomiędzy SRK S.A. w Bytomiu, Oddział KWK „Rozbark V” z siedzibą w Bytomiu, a SEVITEL Sp. z o.o. z siedzibą w Katowicach oraz Węglokoks Kraj Sp. z .o.o. w Piekarach Śląskich.

W dniu 15 marca 2016 r. na zmianie A, rozpoczynającej się od godziny 6⁰⁰, w stacji wentylatorów głównych przy szybie „Barbara” pracował wentylator nr 2. Wentylator nr 1 stanowił rezerwę. Nadzór nad ruchem urządzeń elektrycznych pełniły osoby wyższego i średniego dozoru ruchu elektrycznego firmy SEVITEL Sp. z o.o. Do obsługi urządzeń stacji wentylatorów głównych i utrzymania ruchu urządzeń elektrycznych, w tym urządzeń rozdzielni 6 kV R-3 zatrudniony był elektromonter tej firmy.

W tym dniu o godzinie 9¹⁷ nastąpiło awaryjne wyłączenie z ruchu wentylatora nr 2 w wyniku zadziałania zabezpieczenia od zaniku ciśnienia oleju w układzie smarowania łożysk wentylatora.

Próba uruchomienia, przez pracownika obsługi, wentylatora głównego nr 1 nie powiodła się z powodu braku gotowości do rozruchu w układzie sterowania. W związku z zaistniałą sytuacją pracownik obsługi przystąpił do ustalenia przyczyny i usunięcia awarii w układzie smarowania łożysk wentylatora nr 2. Pomimo pozytywnych wyników kontroli elementów układu sterowania i zabezpieczeń technologicznych, kilkukrotne próby uruchomienia wentylatora nie powiodły się. Po wykonaniu ponownego sprawdzenia układu sterowania, w tym manometrów kontaktowych w układzie smarowania oraz po stwierdzeniu prawidłowej pracy układu, o godz. 10¹⁹ wentylator nr 2 włączono do ruchu. Następnie przystąpiono do ustalenia przyczyn braku gotowości do rozruchu wentylatora nr 1. Po wykonaniu niezbędnych czynności sprawdzających elementów układu sterowania i blokad technologicznych ustalono, że przyczyną braku gotowości do rozruchu było uszkodzenie styku wyłącznika krańcowego odzwierciedlającego położenie klapy odcinającej wentylator od sieci wentylacyjnej. Po usunięciu uszkodzenia i uzyskaniu gotowości do rozruchu, o godzinie 12³⁰, wykonano rozruch wentylatora nr 1 z wynikiem pozytywnym, bez włączania go do sieci wentylacyjnej.

W związku z wyłączeniem z ruchu stacji wentylatorów głównych przy szybie „Barbara” (od godziny 9¹⁷ do godziny 10¹⁹ - 62 minuty) dyspozytor ruchu zakładu górniczego wycofał z zagrożonych rejonów w kierunku szybu wdechowego „Julian IV” 6 osób zatrudnionych na zmianie „A”. Wycofani pracownicy wyjechali na powierzchnię. Wyprowadzanie załogi przeprowadzono bez użycia sprzętu ochronnego dróg oddechowych. W czasie postoju stacji wentylatorów głównych przy szybie „Barbara”, nie nastąpiło przekroczenie dopuszczalnych stężeń metanu. W czasie trwania awarii nie nastąpiło awaryjne unieruchomienie naczyń wyciągowych z ludźmi w szybach i nie zgłoszono zdarzeń wypadkowych. Pozostałe maszyny, urządzenia i instalacje na powierzchni i w wyrobiskach pracowały bez zakłóceń.

Przyczyną wyłączenia z ruchu wentylatora głównego nr 2 było zadziałania zabezpieczenia od zaniku ciśnienia oleju w układzie smarowania łożysk wentylatora, spowodowane nieprawidłowym działaniem (uszkodzeniem) manometru kontaktowego zabudowanego w układzie kontroli ciśnienia oleju.

Przyczyną braku gotowości do rozruchu wentylatora głównego nr 1 było uszkodzenie styku wyłącznika krańcowego, odzwierciedlającego położenie klapy odcinającej wentylator od sieci wentylacyjnej.

W związku z zaistniałym zdarzeniem, dyrektor Specjalistycznego Urzędu Górniczego nie wydał decyzji.

Informację opracowano na podstawie danych z SUG.