23 08 2015

Wyższy Urząd Górniczy                                                                                                                               Katowice, dnia 4 września 2015 r.

Departament Górnictwa
Otworowego i Wiertnictwa

INFORMACJA 47/2015/EW

w sprawie pożaru rozdzielnicy 500V AC zabudowanej w stacji nadwozia koparki KWK-1200 M, który zaistniał w dniu 23 sierpnia 2015 r., około godz. 18²⁰ w zakładzie górniczym PAK Kopania Węgla Brunatnego Adamów S.A. na odkrywce „Koźmin”.

Pożar zaistniał w rozdzielnicy 500V AC w stacji nadwozia zabudowanej na koparce nadkładowej typu KWK-1200 M, urabiającej pierwsze piętro nadkładowe pola centralnego południowego, po stronie wschodniej odkrywki Koźmin. Koparka zasilana była przewodem oponowym 6 kV typu OGw 3x95+50/3 mm² o długości 1200 m z rozdzielni E-41 pole 8 poprzez stację przenośnikową KN-1 pole 3. Za pośrednictwem bębna kablowego koparki napięcie 6kV podawane było do rozdzielni podwozia, skąd poprzez wyłącznik sprzęgłowy zasilana była rozdzielnia nadwozia.
Z pola nr 6 rozdzielni 6kV nadwozia zasilany był transformator siłowy 6/0,5kV 800kVA. Ze strony wtórnej transformatora siłowego zasilana była rozdzielnica 500V poprzez wyłącznik główny typu Ds416. Rozdzielnica 500V AC typu otwartego (z izolacją powietrzną) zabudowana była wewnątrz kontenera z korytarzem przeznaczonym dla obsługi w części nadwozia koparki.

W dniu 23.08.2015 r. koparka KWK-1200M prowadziła zdejmowanie  nadkładu pierwszego piętra nadkładowego w kierunku stacji zwrotnej KN-1, po stronie zachodniej przenośnika nadkładowego KN-1.

Na zmianie „B” trwającej od godz. 14⁰⁰ do 22⁰⁰ obsługę koparki stanowił pięcioosobowy zespół, w skład którego wchodzili: przodowy, dwóch operatorów koparki (w kabinie operatora głównego i kabinie operatora załadowczego), obchodowy taśmy nr 1 oraz obchodowy taśmy nr 2, w tym rejonu pojazdów maszyny. Na początku zmiany  „B” sztygar zmianowy oddziału górniczego KG-1 przekazał zakres prac związany z dalszym wyrównywaniem tzw. plantowaniem i jednoczesnym urabianiem skarpy o wysokości około 3,0 m. Koparka KWK-1200 M urabiająca pierwsze piętro nadkładowe, przy pracy podsiębiernej miała za zadanie w sposób maksymalny obniżyć wysokość poziomu stropu drugiego pietra nadkładowego do rzędnej ok. + 66 m npm, w celu dostosowania wysokości  zdejmowania nadkładu drugiego pietra nadkładowego do parametrów urabiania koparki SchRs-800, która prowadziła zdejmowanie nadkładu drugiego pietra z poziomu niższego.

Około godz. 18²⁰ w czasie kopania tzw. plantówki, na wysokości członów 85-95 przenośnika odbierającego KN-1 nastąpiło samoczynne, niekontrolowane opadnięcie wysięgnika urabiającego koparki z wysokości ok. 0,3÷0,4 m do wsparcia koła urabiającego o urabianą skarpę o wysokości 3,0 m, z jednoczesnym, słyszalnym głośnym hukiem dobiegającym z rejonu nadwozia maszyny. 

W celu ustalenia przyczyny niekontrolowanego opadnięcia wysięgnika urabiającego, przodowy przebywający w rejonie koła urabiającego, udał się niezwłocznie w kierunku maszynowni koparki. Przechodząc po podeście z lewej strony rozdzielnicy 500V AC koparki zauważył wydobywający się dym z otworów wentylacyjnych. O zaistniałym fakcie niezwłocznie powiadomił telefonicznie sztygara zmianowego elektrycznego oraz poinformował o pilnej  potrzebie wyłączenia napięcia zasilającego maszyny. Po chwili informację o pożarze przekazano do dyspozytora kopalni i Zakładowej Straży Pożarnej (ZSP). Po wyłączeniu napięcia głównego zasilającego koparkę i otwarciu drzwi wejściowych do rozdzielni, załoga koparki KWK-1200M przy pomocy podręcznego sprzętu gaśniczego przystąpiła do gaszenia pożaru rozdzielnicy 500V. Z uwagi na duże zadymienie wewnątrz rozdzielnicy i brak możliwości wejścia do pomieszczenia, akcję gaszenia pożaru prowadzono z drzwi wejściowych, zużywając 9 szt. gaśnic śniegowych, do czasu przybycia dwóch jednostek ZSP. Sekcja ZSP przybyła na miejsce pożaru ok. godz. 18³⁵. Strażacy przy  użyciu 3 gaśnic śniegowych kontynuowali dogaszanie pożaru. Ugaszenie pożaru z likwidacją zagrożenia nastąpiło o godz. 19³⁰. Pożar nie rozprzestrzenił się na maszynę. Spaleniu uległa  aparatura elektryczna umieszczona na stojaku (celce) nr 2 i 3 rozdzielnicy 500V AC. Obsługę koparki wycofano poza rejon zagrożony. W czasie akcji gaszenia pożaru żaden z pracowników nie został poszkodowany. Po ugaszeniu pożaru uzupełniono podręczny sprzęt gaśniczy, a rejon pogorzeliska zabezpieczono taśmą ostrzegawczą.

W wyniku zaistniałego pożaru rozdzielnicy 500V doszło do awarii układu elektrycznego sterowania wciągarki głównej, co doprowadziło do niekontrolowanego opadnięcia wysięgnika urabiającego z wysokości ok. 0,3÷0,4 m i wsparcia koła urabiającego o podłoże, doprowadzając do powstania warunków zagrażających bezpiecznej eksploatacji koparki. Nastąpiło nadmierne wyluzowanie lin mechanizmu podnoszenia wysięgnika urabiającego objawiające się zadziałaniem krańcówki układu zabezpieczającego przed przeciążeniem lub niedociążeniem lin.

Według wstępnych ustaleń prawdopodobną przyczyną pożaru rozdzielnicy 500V AC było chwilowe przeciążenie napędu głównego zwodzenia wysięgnika urabiającego koparki, czego skutkiem było rozerwanie (eksplozja) bezpiecznika mocy BM 315A w środkowej fazie układu zwodzenia W-1 wysięgnika urabiającego. Powstały w wyniku eksplozji łuk elektryczny lub spadające na niżej znajdującą się aparaturę i przewody elektryczne rozgrzane odłamki bezpiecznika doprowadziły do powstania pożaru.

Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego w Poznaniu wszczął postępowanie dotyczące ustalenia  przyczyn i okoliczności zaistniałego pożaru rozdzielnicy 500V AC.

W związku z zaistniałym pożarem i przeprowadzoną wizją lokalną w dniu 24.08.2015 r.  Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego w Poznaniu wydał decyzje nakazujące:

1.Wstrzymać ruch zakładu górniczego w PAK Kopalnia Węgla Brunatnego Adamów S.A. odkrywka Koźmin, w części dotyczącej koparki KWK-1200M, do czasu usunięcia w trybie natychmiastowym stanu zagrożenia dla bezpiecznej eksploatacji maszyny, powstałego w wyniku wsparcia koła czerpakowego o urabianą skarpę.

Określił następujące warunki wznowienia  ruchu koparki KWK-1200M :

• Doprowadzić do przywrócenia prawidłowego stanu obciążenia ustroju nośnego koparki,
• Dokonać weryfikacji stanu technicznego konstrukcji wysięgnika urabiającego przez komisję powołaną przez Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego.

2. Wstrzymać ruch zakładu górniczego w PAK Kopalnia Węgla Brunatnego Adamów S.A. odkrywka Koźmin, w części dotyczącej górnej (na nadwoziu) rozdzielnicy 500V na koparce KWK-1200M.

Określił następujące warunki wznowienia  ruchu w części dotyczącej koparki KWK-1200M:

• Ustalić przyczyny zaistniałego pożaru rozdzielnicy, przez komisję powołaną przez Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego.
• Doprowadzić stan techniczny rozdzielnicy górnej 500V koparki KWK 1200 M do pełnej sprawności technicznej, zgodnie z dokumentacją techniczno – ruchową.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Poznaniu.