24 08 2020

Wyższy Urząd Górniczy
         Departament
Warunków Pracy i Szkolenia                                     Katowice, dnia   1 września  2020 r.

INFORMACJA Nr 35/2020/EW
w sprawie wypadku powodującego czasową niezdolność do pracy zaistniałego w dniu 24 sierpnia 2020 r. o godzinie 18¹⁰, w Węglokoks Kraj Sp. z o. o. Kopalnia Węgla Kamiennego „Bobrek-Piekary” Ruch Bobrek w Bytomiu, w przodku drążonego Przekopu 107 na poziomie 840 m.

Przekop 107 drążony był jako wyrobisko kamienne w warunkach II stopnia zagrożenia wodnego, klasy A zagrożenia wybuchem pyłu węglowego i objęty został granicami pola I kategorii zagrożenia metanowego. W stropie tego wyrobiska występowały kolejno warstwy: łupek piaszczysty o grubości 0,5 m i piaskowiec o grubości  około 30 m. W spągu zalegała warstwa piaskowca o grubości około 20 m.

W dniu 7 maja 2019 r. kierownik ruchu zakładu górniczego zatwierdził „Projekt techniczny drążenia Przekopu 107 na poziomie 840 m wraz z technologią wykonywania robót”. W projekcie przewidziano urabianie przodka wyłącznie przy użyciu materiałów wybuchowych oraz wiercenie otworów strzałowych i ładowanie odstrzelonego urobku za pomocą maszyny załadowczej uniwersalnej typu NSU 1E-P1. Wyposażenie maszyny stanowiły między innymi zamiennie stosowane: wiertnica,  czerpak załadowczy lub młot obrotowo-udarowy. W projekcie i technologii  nie określono zakresu i warunków stosowania młotków udarowych oraz młota obrotowo-udarowego maszyny, wymienionych między innymi jako wyposażenie brygady przodkowej. 

Przekop 107 drążony był w kierunku ze wschodu na zachód po upadzie około 9° dla udostępnienia pokładów: 507, 509 i 510 w zachodniej części obszaru górniczego „Bobrek-Miechowice 1”. Podczas drążenia Przekopu 107 urabianie w przodku wyrobiska prowadzono przy użyciu materiałów wybuchowych skalnych: nitroglicerynowych typu Ergodyn 31E lub emulsyjnych typu Emulinit 8M, na podstawie metryk strzałowych zatwierdzonych przez kierownika działu górniczego. Wiercenie otworów strzałowych oraz ładowanie odstrzelonego urobku wykonywano maszyną załadowczą uniwersalną typu NSU 1E-P1, a urobek z przodka był odstawiany przenośnikiem zgrzebłowym typu Skat - E180W.

Obudowę wyrobiska stanowiły odrzwia typu ŁP8/V32/A, stawiane co 0,8 m i stabilizowane rozporami stalowymi rurowymi w ilości 9 sztuk. Opinkę stropu i ociosów stanowiły okładziny żelbetowe układane ażurowo: na ociosach na płask oraz w stropie rębem. W strefie przyprzodkowej o długości 20 m odrzwia obudowy stabilizowano 2 podciągami stalowymi segmentowymi, zabudowanymi wzdłuż obu ociosów. Na całej długości Przekopu 107 dodatkową stabilizację odrzwi obudowy stanowił podciąg stalowy budowany w osi wyrobiska. Wyrobisko przewietrzane było wentylacją lutniową tłoczącą, z zastosowaniem wentylatora typu ADF-800B oraz lutniociągu elastycznego o średnicy 1000 mm. 

Drążenie Przekopu 107 rozpoczęto 17 lipca 2019 r. i do 23 sierpnia 2020 r. uzyskano postęp 402 m przy docelowej długości 768 m. W tym dniu (niedziela) na zmianie rozpoczynającej się o godzinie 21³⁰, w przodku Przekopu 107 odwiercono 60 otworów o długości około 1,7 m i za pomocą robót strzałowych wykonano urabianie całego przekroju wyrobiska, na którym występował łupek piaszczysty. O godzinie 3¹⁰ odpalono 48kg MW skalnego typu Ergodyn 31E. W dniu 24 sierpnia 2020 r. na zmianie rozpoczynającej się o godzinie 6³⁰, w przodku Przekopu 107 wybrano część odstrzelonego urobku oraz na podciągach stalowych zabudowano, ustabilizowano i opięto jedną stropnicę obudowy typu ŁP8/V32/A w rozstawie 0,8 m. Drugą stropnicę założono luzem bezpośrednio przy stropnicy zabudowanej i przymocowano łańcuchem. W przodku Przekopu 107 w zalegającym urobku lub w części nieurobionego otworu strzałowego pozostał materiał wybuchowy, który nie uległ detonacji podczas wykonania robót strzałowych. W tym dniu na zmianie rozpoczynającej się o godzinie 12³⁰, sztygar zmianowy oddziału BEPRINŻ STREFA Sp. z o. o. do robót w przodku Przekopu 107 skierował 5 pracowników, w tym górnika przodowego i operatora maszyny załadowczej uniwersalnej typu NSU 1E-P1. Zadaniem tych pracowników było dokończenie wybierania urobku, przesunięcie drugiej stropnicy obudowy w stronę przodka na rozstaw 0,8 m i zabudowanie łuków ociosowych. Przed przesunięciem drugiej stropnicy obudowy w kierunku przodka stwierdzono, że wyłom po południowej stronie przodka jest zbyt wąski, co uniemożliwiało wykonanie tej czynności. Z maszyny typu NSU 1E-P1 zdemontowano czerpak załadowczy i założono młot obrotowo-udarowy. Około godziny 17⁵⁵ operator maszyny typu NSU 1E-P1 rozpoczął urabianie calizny w celu poszerzenia obrysu wyłomu na wysokości około 2,2 m od spągu, tj. przy końcu zawieszonej stropnicy. Górnik przodowy przebywał w odległości około 4 m od przodka, pomiędzy maszyną typu NSU 1E-P1, a stacją zwrotną przenośnika zgrzebłowego typu Skat - E180W i za pomocą lampy osobistej wskazywał operatorowi  dokładne miejsce urabiania.

Około godziny 18¹⁰ operator maszyny typu NSU 1E-P1 usłyszał huk, a górnik przodowy został uderzony bryłami skalnymi odrzuconymi z miejsca urabiania młotem obrotowo-udarowym. Sztygar zmianowy niezwłocznie powiadomił o wypadku dyspozytora ruchu, który skierował w rejon Przekopu 107 dyżurujący zastęp ratowniczy oraz kolejkę szynową podwieszoną do transportu rannego pracownika. Sztygar zmianowy i pozostali pracownicy udzielili pierwszej pomocy poszkodowanemu, który pozostawał przytomny, po czym ułożyli go na noszach i rozpoczęli transport w kierunku wyrobisk na poziomie 726 m. Po drodze do pracowników niosących poszkodowanego dotarli ratownicy i kolejka szynowa podwieszona, którą dowieziono poszkodowanego do Przekopu połączonego „Bobrek-Miechowice” na poziomie 726 m. Poszkodowanego umieszczono w wozie sanitarnym kolei podziemnej i przewieziono w kierunku szybu Józef. Podczas przewożenia górnika przodowego, na miejsce przybył lekarz, który u poszkodowanego stwierdził między innymi otwarte złamanie przedramienia prawego i ranę szarpaną prawego uda. Po wytransportowaniu na powierzchnię poszkodowany został przewieziony do Szpitala Wielospecjalistycznego nr 4 w Bytomiu.

Przyczyną wypadku było uderzenie górnika przodowego bryłami skalnymi odrzuconymi z przodka w miejscu urabiania skał młotem obrotowo-udarowym maszyny załadowczej uniwersalnej typu NSU 1E-P1. 

Prawdopodobną przyczyną odrzucenia brył skalnych było uderzenie młotem obrotowo-udarowym maszyny w materiał wybuchowy, który nie uległ detonacji podczas wykonanych wcześniej robót strzałowych.

1. Drążenia przekopu 107  na poziomie 840 m, do czasu:
   1. przeprowadzenia szczegółowej kontroli przodka na okoliczność występowania niewypałów,
   2. zakotwienia stacji zwrotnej przenośnika zgrzebłowego typu Skat - E180W zabudowanego w przekopie 107 w sposób zgodny z ustaleniami projektu technicznego,
   3. zapewnienia ilości powietrza w przodku wyrobiska zgodnej z ustaleniami projektu technicznego.Eksploatacji przenośnika taśmowego typu Gwarek 1000 nr kop. 2 zabudowanego w przekopie 107, do czasu połączenia rozerwanej konstrukcji w sposób zgodny z dokumentacją techniczno-ruchową.
2. Eksploatacji przenośnika taśmowego typu Gwarek 1000 nr kop. 2 zabudowanego w przekopie 107, do czasu połączenia rozerwanej konstrukcji w sposób zgodny z dokumentacją techniczno-ruchową.2. Eksploatacji przenośnika taśmowego typu Gwarek 1000 nr kop. 2 zabudowanego w przekopie 107, do czasu połączenia rozerwanej konstrukcji w sposób zgodny z dokumentacją techniczno-ruchową.
3. Eksploatacji przenośnika taśmowego typu Gwarek 1000 nr kop. 2 zabudowanego w chodniku badawczym 9 w pokładzie 510, do czasu wyczyszczenia jego trasy z przepadu urobku i spowodowania obracania się krążników dolnych.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Gliwicach.