31 12 2020

Wyższy Urząd Górniczy
         Departament
Warunków Pracy i Szkolenia                    Katowice, dnia 19 stycznia 2021 r.

INFORMACJA Nr 59/2020/EW

w sprawie pożaru zaistniałego z nieustalonych przyczyn w dniu 31 grudnia 2020 r. o godz. 6⁰⁵ w pochylni V w pokładzie 405/1 na północ od przekopu B8E poziom 850 m w Jastrzębskiej Spółce Węglowej S. A. Kopalnia Węgla Kamiennego „Knurów-Szczygłowice” Ruch Knurów w Knurowie.

Pożar zaistniał na spągu pochylni V w pokładzie 405/1, powyżej skrzyżowania z chodnikiem 31b w pokładzie 405/1 w miejscu mało uczęszczanym w którym nie odbywał się regularny ruch załogi.

Pokład 405/1 o grubości 2,0 m i nachyleniu 11°, zaliczony został: do I stopnia zagrożenia tąpaniami, do II kategorii zagrożenia metanowego, klasy B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego oraz I stopnia zagrożenia wodnego. Węgiel tego pokładu zaklasyfikowano do III grupy skłonności do samozapalenia.

W stropie pokładu 405/1 zalega warstwa iłowca o grubości 2,6 m, a w spągu iłowiec o grubości 1,3 m. 

Pochylnia V wykonana została w obudowie typu ŁP10/V32/4/A, posadowionej w odstępach co 0,75 m. Opinkę stropu i ociosów stanowiły siatki zgrzewane. Przewietrzana była prądem powietrza wytwarzanym przez wentylator główny, w ilości około 2400 m³/min i stanowiła drogę odprowadzenia powietrza ze ściany nr 31 w pokładzie 405/1. 

W wyrobisku zabudowane były rurociągi: sprężonego powietrza Ø100 (nieczynny) i odmetanowania Ø300 (nieczynny), tor jezdny kolejki szynowej podwieszonej oraz kabel teletechniczny. Nie prowadzono w nim żadnych robót.

W dniu 31 grudnia 2020 r., od godziny 4¹⁷ dyspozytor gazometrii obserwował systematyczny wzrost wskazań na czujniku tlenku węgla, w grupowym prądzie powietrza na drodze odprowadzenia powietrza między innymi ze ściany nr 31 w pokładzie 405/1. O godzinie 4²⁰ stężenie tlenku węgla rejestrowane na tym czujniku wyniosło 27ppm i dalej rosło, w związku z czym około godziny 4³⁰ dyspozytor gazometrii poinformował o tym dyspozytora ruchu. Dyspozytor ruchu skierował do rejonu nadsztygara wentylacji ze zmiany „E” rozpoczynającej się o godzinie 22⁰⁰. Około godziny 5⁴⁵ wskazanie czujnika CO osiągnęło wartość maksymalną 142ppm, która odpowiadała wskaźnikowi ilość tlenku węgla wynoszącemu 582 dm³/min., po czym zaczęło systematycznie spadać.

W tym czasie nadsztygar wentylacji wraz ze sztygarem zmianowy oddziału W1-K dotarł na skrzyżowanie wytycznej W63S z przekopem Ab6E, gdzie stwierdził wydobywające się dymy z wytycznej W63S od strony przekopu B6E. Natychmiast powiadomił o tym fakcie dyspozytora ruchu kopalni, który o godzinie 6⁰⁵ rozpoczął akcję przeciwpożarową. Wyznaczył strefę zagrożenia i skierował w rejon 2 dyżurujące zastępy ratownicze. W tym samym czasie dyspozytor skierował sztygara górniczego wraz z dwoma pracownikami zatrudnionymi w rejonie ściany nr 31 w pokładzie 405/3 w celu sprawdzenia drogi odprowadzenia zużytego powietrza ze ściany do pochylni V. Po dodarciu do pochylni V w pokładzie 405/1 około 30 m powyżej skrzyżowania z chodnikiem 31b w pokładzie 405/1 zauważyli oni, żarzącą się substancję na spągu po zachodniej stronie pochylni V w pokładzie 405/1. Natychmiast przystąpili do aktywnego gaszenia przy użyciu gaśnic i poinformowali o tym dyspozytora ruchu. Około godziny 7¹¹ prowadzenie akcji przejął kierownik ruchu zakładu górniczego, który w miejsce pożaru skierował I zastęp ratowniczy. Po przybyciu na miejsce ratownicy stwierdzili żar na spągu wyrobiska, przystąpili do aktywnego gaszenia pożaru przez zlewanie go wodą z rurociągu przeciwpożarowego. 

Po ugaszeniu pożaru ratownicy przekopali i zlali wodą węgiel w ociosie w rejonie zaistniałego pożaru, dokonali pomiarów kamerą termowizyjną oraz wykonali penetrację wyrobiska w wyznaczonej strefie zagrożenia. O godzinie 12⁰⁶, po stwierdzeniu braku oznak pożaru oraz prawidłowy skład powietrza, kierownik akcji ratowniczej ogłosił koniec akcji.

W akcji brały czynny udział 2 własne zastępy ratownicze oraz dodatkowo 2 własne zastępy zabezpieczające w bazie ratowniczej. Dodatkowo w kopalnianej stacji ratownictwa górniczego przebywały w gotowości 2 zastępy ratownicze CSRG Bytom. Poza miejscem zaistnienia pożaru nie stwierdzono objawów pożaru w wyrobiskach. W związku z zaistniałym  pożarem żaden z pracowników nie uległ wypadkowi.

Przyczyną pożaru było najprawdopodobniej zapalenie się z nieustalonych przyczyn, materiału zalegającego na spągu wyrobiska.

W związku z zaistniałym pożarem, Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego w Gliwicach rozpoczął postępowanie w celu ustalenia przyczyn i okoliczności zdarzenia  oraz wydał decyzję nakazującą prowadzenie dalszych prac związanych z usuwaniem skutków zaistniałego pożaru i profilaktyką pożarową, w rejonie zakończonej akcji przeciwpożarowej prowadzonej w związku z pożarem zaistniałym w dniu 31 grudnia 2020 r. o godz. 6⁰⁵ w pochylni V w pokładzie 405/1, w oparciu o dokumentację prac profilaktycznych, zaopiniowaną przez kopalniane zespoły do spraw zagrożeń naturalnych i zatwierdzoną przez kierownika ruchu zakładu górniczego, uwzględniającą między innymi:

1. wypełnienie pustek powstałych w ociosie wyrobiska oraz uzupełnienie usuniętej w trakcie akcji ratowniczej wykładki ociosu w miejscu zaistniałego pożaru,  
2. zakres i częstotliwość kontroli rejonu po zakończonej akcji przeciwpożarowej,
3. ustalenia organizacyjno - techniczne zapewniające bezpieczne warunki prac, związanych z usuwaniem skutków zaistniałego pożaru i prowadzoną profilaktyką pożarową w tym usunięcie zalegającego w pochylni V w pokładzie 405/1 zbędnego materiału. 

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Gliwicach.