10 06 2016 1

Wyższy Urząd Górniczy

Departament Górnictwa

Otworowego i Wiertnictwa                                                

 Katowice, dnia 30 czerwca 2016 r.

INFORMACJA Nr 29/2016/EW

 w sprawie zapalenia metanu i pożaru, zaistniałych w dniu 10 czerwca 2016r. o godz. 9⁰⁷ w Polskiej Grupie Górniczej sp. z o. o. Oddział KWK „Halemba-Wirek" w Rudzie Śląskiej”.

Zapalenie metanu i pożar miały miejsce w ścianie 2b w pokładzie 402 w partii „L” na poziomie 1030 m.

Pokład 402 o grubości od 1,5 m do 2,0 m i nachyleniu do 16°, niezagrożony tąpaniami, zaliczony został do IV kategorii zagrożenia metanowego, klasy B zagrożenia wybuchem pyłu oraz I stopnia zagrożenia wodnego. Węgiel tego pokładu zaklasyfikowano do III grupy skłonności do samozapalenia. Na podstawie badań węgla pokładu 402 wyznaczono energię aktywacji wynoszącą 61,7 kJ/mol i wskaźnik Sz^a=92°C/min oraz określono czas inkubacji pożaru wynoszący 59 dni.

W dniu 8 kwietnia 2016r., pomiędzy dowierzchniami: 3b i 2b uruchomiono ścianę 2b o długości do 233 m, eksploatowaną systemem poprzecznym z zawałem stropu. Ścianę 2b przewietrzano wzdłuż calizny węglowej prądem powietrza w ilości 1000 m³/min. Wyposażenie ściany stanowiło 150 sekcji liniowych obudowy zmechanizowanej typu BW 11/24-POz, FAZOS 08/22-2x2690 i 3 sekcje skrajne typu BW 11/24-POz/S oraz kombajn typu KGE-710 FM i przenośnik zgrzebłowy typu AR-PZS 850. Rejon wentylacyjny ściany 2b zabezpieczono urządzeniami gazometrii automatycznej, do kontroli składu i parametrów powietrza, zabudowanymi między innymi w dowierzchni 2b, którą odprowadzano powietrze ze ściany. Metanowość bezwzględna ściany wynosiła do 7,12 m³CH₄/min.

W czerwcu 2016r. w ścianie 2b odsłonięto zaburzenie geologiczne w postaci uskoku o zrzucie do 2,8 m i przegięcia pokładu, w rejonie którego występowały pogorszone warunki górniczo-geologiczne. W miejscach tych strop i ocios ściany wzmacniano klejami dwuskładnikowymi.

Do dnia 10 czerwca 2016r. ścianą 2b uzyskano około 108 m postępu. Do zakończenia jej biegu pozostało około 1347 m.

W dniu 10 czerwca 2016r. na zmianie rannej w ścianie 2b prowadzono urabianie. Około godziny 9⁰⁷, przy sekcji obudowy zmechanizowanej nr 50, odsłonięto uskok i urabiano kombajnem skały zwięzłe, co powodowało iskrzenie, w wyniku którego nastąpił chwilowy zapłon metanu. Kombajniści nie zauważyli utrzymujących się płomieni, w związku z czym nie rozpoczęli aktywnego gaszenia i wycofali się z pozostałymi pracownikami zatrudnionymi w ścianie 2b. Po wycofaniu się pracowników z rejonu ściany, analizator tlenku węgla zabudowany w dowierzchni 2b zarejestrował zawartość przekraczającą zakres pomiarowy 200ppm. Z rejonu ściany wycofano wszystkich 32 pracowników, którzy wyszli bez użycia aparatów regeneracyjnych ucieczkowych. W związku z utrzymującą się w przepływowym prądzie powietrza zawartością tlenku węgla przekraczającą 0,0026% (26ppm), o godzinie 9⁵⁵ rozpoczęto akcję przeciwpożarową. W ramach akcji przeciwpożarowej ograniczono do około 100 m³/min ilość powietrza przepływającego przez ścianę 2b oraz prowadzono pomiary z linii chromatograficznych i pobierano próby powietrza do precyzyjnej analizy chromatograficznej z częstotliwością 2 razy na zmianę. Ograniczenie ilości powietrza spowodowało stopniowy spadek zawartości tlenku węgla w powietrzu wypływającym z rejonu ściany, któremu towarzyszył wzrost zawartości metanu w dowierzchni 3b i na odcinku ściany 2b przy tym wyrobisku. W dniu 15 czerwca 2016r., o godzinie 15⁵⁵, po przywróceniu pierwotnych parametrów przewietrzania ściany oraz kontroli jej rejonu przez zastępy ratownicze i potwierdzeniu braku objawów pożaru, zakończono akcje przeciwpożarową.

W akcji brały udział zastępy ratownicze z KWK „Halemba-Wirek”, KWK „Bielszowice”, KWK „Bolesław Śmiały”, KWK „Pokój”, KWK „Sośnica” oraz OSRG w Zabrzu i Bytomiu, a także pogotowie pomiarowe z CSRG S.A. w Bytomiu.

W związku z zapaleniem metanu i pożarem żaden z zatrudnionych w rejonie ściany pracowników nie zgłosił wypadku.

Przyczyną zapalenia metanu było iskrzenie powstałe wskutek urabiania zwięzłych skał kombajnem w ścianie, w miejscu odsłoniętego uskoku.

Przyczyną pożaru było zapalenie się nagromadzeń metanu w rejonie ściany 2b w pokładzie 402.

W związku z zaistniałym zapaleniem metanu i pożarem Dyrektor OUG w Gliwicach wydał decyzje:

1. w dniu 15 czerwca 2016r., po zakończeniu akcji nakazującą:

• zabezpieczyć dojście do ściany 2b od strony dowierzchni 2b oraz do dowierzchni 3b w pokładzie 402 w partii „L” do czasu przeprowadzenia przez pracowników Okręgowego Urzędu Górniczego w Gliwicach oględzin miejsca zapalenia metanu i pożaru,
• dalsze roboty w rejonie ściany 2b w pokładzie 402 w partii „L”, a w szczególności w dowierzchni 2b prowadzić w oparciu o „dokumentację prac profilaktycznych”, zaopiniowaną przez kopalniane zespoły do spraw zagrożeń naturalnych i zatwierdzoną przez kierownika ruchu zakładu górniczego,

1. w dniu 16 czerwca 2016r., po przeprowadzonych oględzinach nakazującą:

• przed wznowieniem eksploatacji pokładu 402 w partii „L” ścianą 2b:

1. zlikwidować dowierzchnię 3b zgodnie z założeniami projektu technicznego ściany 2b w pokładzie 402 w partii „L”,
2. zapewnić prawidłową współpracę stropnic sekcji obudowy zmechanizowanej z górotworem w ścianie 2b w pokładzie 402 na odcinku od sekcji nr 53 do sekcji nr 55, gdzie nastąpił opad skał stropowych na wysokość do 2,0 m,
3. przeanalizować i zweryfikować zasady profilaktyki zagrożeń pożarowego, metanowego oraz parametry stosowanego systemu przewietrzania zawarte w projekcie technicznym ściany 2b w pokładzie 402 w partii „L”, ze szczególnym uwzględnieniem środków zabezpieczających przez zapłonem metanu przy urabianiu zwięzłych skał kombajnem,

• przestrzegać i egzekwować likwidację dowierzchni 2b i 3b za frontem ściany 2b w pokładzie 402 w partii „L” zgodnie z założeniami projektu technicznego ściany, w sposób wykluczający powstawanie nagromadzeń metanu o znacznej objętości w likwidowanej części wyrobiska,
• do czasu uzyskania opinii Komisji do spraw Zagrożeń w Podziemnych Zakładach Górniczych Wydobywających Węgiel Kamienny, dotyczącej zweryfikowanej profilaktyki zagrożeń pożarowego, metanowego oraz parametrów systemu przewietrzania zawartych w projekcie technicznym ściany 2b w pokładzie 402 w partii „L”, roboty górnicze w rejonie tej ściany prowadzić pod szczególnym nadzorem wg zasad ustalonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego,
• bezzwłocznie:

1. skontrolować prowadzone roboty górnicze w zakresie przestrzegania ustaleń projektów technicznych dotyczących profilaktyki zagrożeń pożarowego i metanowego, w tym środków zabezpieczających przed zapłonem metanu przy urabianiu zwięzłych skał kombajnami,
2. przeanalizować ustalenia projektów technicznych prowadzonych robót górniczych w zakresie doboru środków zabezpieczających przed zapłonem metanu przy urabianiu zwięzłych skał kombajnami,

• Polskiej Grupie Górniczej Spółka z o. o. w Katowicach skierować zweryfikowane zasady profilaktyki zagrożeń pożarowego, metanowego oraz parametrów systemu przewietrzania zawarte w projekcie technicznym ściany 2b w pokładzie 402 w partii „L” kopalni „Halemba-Wirek” w Rudzie Śląskiej do zaopiniowania przez Komisję do spraw Zagrożeń w Podziemnych Zakładach Górniczych Wydobywających Węgiel Kamienny.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Gliwicach.