19.12.2013

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy

Katowice, dnia 02.01.2014 r.

I N F O R M A C J A Nr 60/2013/EW

w sprawie niebezpiecznego zdarzenia - zapalenia metanu, zaistniałego w dniu 19.12.2013 r. około godziny 17⁵⁰, w JSW S.A. KWK „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie” Ruch „Zofiówka”, w chodniku nadścianowym D-4 w pokładzie 410, drążonym przez oddział GRP-5z.

Zapalenie metanu miało miejsce w czole przodka, chodnika nadścianowego D-4 w pokł. 410, drążonego przy użyciu kombajnu typu R-130.

Pokład 410, o miąższości około 2,0 m i nachyleniu od 100 do 210, w rejonie drążonego chodnika, został zaliczony do: IV kategorii zagrożenia metanowego, I stopnia zagrożenia wodnego, klasy B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego, I stopnia zagrożenia tąpaniami oraz zagrożonych wyrzutami metanu i skał.

Chodnik drążony był w obudowie ŁP 10/V32/4/A, o rozstawie odrzwi co 0,8 m. W miejscu zdarzenia, wysokość wyrobiska wynosiła około 3,8 m, szerokość 5,5 m, a nachylenie 20. Chodnik przewietrzany był wentylacją kombinowaną, z zastosowaniem lutniociągu elastycznego Ø 1200 mm, dwóch wentylatorów typu SIGMA 900 w układzie szeregowym i instalacji odpylającej typu IO-600/37/W/Ch/1 oraz lutni wirowej typu WIR-700.

W dniu 19.12.2013 r., na zmianie rozpoczynającej się o godzinie 12⁰⁰, sztygar zmianowy oddziału GRP-5z skierował 12 pracowników do chodnika, w tym 5 do drążenia i 4 do transportu materiałów i obsługi urządzeń odstawy.

Około godziny 1750, w trakcie urabiania kombajnem skał stropowych, o dużej skłonności do iskrzenia, od strony ociosu wschodniego, doszło do zapalenia metanu w szczelinach pokładu węgla. Sztygar zmianowy wraz z przodowym i górnikiem kombajnistą w ciągu około 2 minut ugasili płomień palącego się metanu, używając cztery gaśnice proszkowe (dwie 12 kg i dwie 6 kg). Czoło przodka zostało prewencyjnie zlane wodą. Sztygar zmianowy wycofał załogę do opływowego prądu powietrza i powiadomił o zdarzeniu dyspozytora kopalni, który spowodował wyłączenie napięcia w rejonie drążonego chodnika. Nikt nie odniósł obrażeń. Na czujnikach metanometrii automatycznej, w chodniku nadścianowym D-4, nie zarejestrowano stężeń metanu większych niż 0,6%. Na czujniku tlenku węgla, w chodniku nadścianowym D-4, w odległości 10 m przed skrzyżowaniem z przekopem D-4 do pokładu 410, zarejestrowano max 4ppm.

Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego w Rybniku został powiadomiony o zaistniałym zdarzeniu w dniu 19.12.2013 r. o godzinie 18³⁰.

Przyczyną zapalenia metanu w szczelinach pokładu węgla, w przodku drążonego chodnika, było wystąpienie iskier, w trakcie urabiania skał stropowych, o dużej skłonności do iskrzenia.

W związku z zaistniałym zdarzeniem, Dyrektor OUG w Rybniku, po przeprowadzeniu oględzin miejsca zdarzenia, decyzjami z dnia 20.12.2013 r., nakazał:

Wstrzymać ruch zakładu górniczego JSW S.A. KWK „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie” Ruch „Zofiówka”, w części dotyczącej urabiania kombajnem w drążonym chodniku nadścianowym D-4 w pokładzie 410.
Wznowienie urabiania w chodniku nadścianowym D-4 w pokładzie 410, za pomocą kombajnu chodnikowego typu R-130, uwarunkował przeprowadzeniem ponownej analizy i weryfikacji ustalonych (stosowanych) środków zabezpieczających przed możliwością zapłonu metanu, przy urabianiu mechanicznym zwięzłych skał, o dużej skłonności do iskrzenia, ujętych w „Projekcie technicznym drążenia chodnika nadścianowego D-4 w pokładzie 410”, z uwzględnianiem wyników badań specjalistycznych skał zalegających w stropie (w świetle ustaleń DTR ww. kombajnu) oraz noży kombajnowych używanych podczas drążenia tego wyrobiska, przez kopalniany Zespół ds. Zwalczania Zagrożenia Metanowego oraz Wyrzutami Metanu i Skał, w składzie poszerzonym o specjalistów, a także do czasu doprowadzenia kombajnu chodnikowego do pełnej sprawności technicznej, co zostanie potwierdzone ponownym odbiorem.
Jastrzębskiej Spółce Węglowej S.A. w Jastrzębiu-Zdroju przeprowadzić specjalistyczne badania, przez odpowiednią jednostkę naukowo-badawczą, mające na celu:

określenie wytrzymałości na ściskanie (Rc) skał, zalegających w stropie pokładu 410 w chodniku nadścianowym D-4, a także ich skłonności do iskrzenia w trakcie urabiania kombajnem,
ocenę stanu technicznego noży kombajnowych dwustopniowych Ø38/Ø30 typu „A”, używanych podczas drążenia ww. wyrobiska, w momencie zapalenia metanu,
mając na względzie konieczność określenia mechanizmu i przyczyn zapalenia się metanu.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Rybniku.