28.04.2011

Wyższy Urząd Górniczy
Departament Warunków Pracy

Katowice, dnia 10.05.2011 r.

I N F O R M A C J A Nr 23/2011/EW

w sprawie wypadku ciężkiego, zaistniałego w dniu 28.04.2011 r. godz., o godzinie 7³⁰ w Lubelskim Węglu „Bogdanka” S.A. w Bogdance, na skrzyżowaniu chodnika podścianowy 2 ściany 2/VI/385 z obcinką ścianową ściany 2/VI/385, któremu uległ górnik – cieśla oddziału GRP-4, lat 31, pracujący w górnictwie 5,5 roku.

Wypadek zaistniał na skrzyżowaniu przecinki ściany 2/VI/385 z chodnikiem podścianowym 2 ściany 2/VI/385 w pokładzie 385/2 na poziomie 910 m. Przecinka ściany 2/VI/385 jest wyrobiskiem drążonym, w warunkach zagrożeń naturalnych: I kategoria zagrożenia metanowego, klasa B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego, 1-szy stopień zagrożenia wodnego.
Przecinka ściany 2/VI/385 o szerokości 6,4 m i wysokości 4,4 m wykonana została na długości 44,9 m. za pomocą kombajnu chodnikowego AM-75, w obudowie ŁPrP 13 V36 pięcioelementowej otwartej, w rozstawie od 0,75 m do 0,9 m. W przecince ściany 2/VI/385 znajdował się kombajn chodnikowy AM 75, podajnik taśmowy PDT BOA-800 o długości 9,6 m, ułożony na spągu przenośnik zgrzebłowy górniczy PZG 140/440 o długości 27,5 m oraz podwieszona trasa montowanego podajnika taśmowego PDT SIGMA -800 o długości 21,5 m.

Chodnik podścianowy 2 ściany 2/VI/385 o szerokości 6,4 m i wysokości 4,0 m, wykonany został w obudowie ŁPSC 12 S, w rozstawie odrzwi w rejonie skrzyżowania co 0,6 m. Skrzyżowanie wyrobisk dodatkowo wzmocnione zostało 4-ma podciągami z szyn S30.

Na skrzyżowaniu w/w wyrobisk zabudowana była stacja zwrotna przenośnika taśmowego PDT SIGMA 800, zakotwiona dwoma kotwami oraz wysyp z przenośnika zgrzebłowego górniczego PZG 180/440. Pod stropem podwieszony był lutniociąg wykonany z lutnii elastycznych o średnicy 800 mm, doprowadzający schłodzone powietrze z chłodziarki typu DV-290 w rejon skrzyżowania.

Oddział przygotowawczy GRP-4 na zmianę IV w dniu 27.04.2011 r. planował zabudowę podajnika taśmowego typu PDT – SIGMA 800SID obierającego urobek z kombajnu chodnikowego AM-75 z podajnikiem taśmowym PDT BOA-800. Sztygar zmianowy skierował czteroosobą brygadę, której przodowym wyznaczył górnika – cieślę, do zabudowy podajnika w przecince ściany 2/VI/385. Ponadto do wykonania tego zadania skierował drużynę kolejki podwieszonej z lokomotywą LZH 60.D.0 z zestawem transportowym z uwagi na konieczność dotransportowania segmentów podajnika oraz taśmy trzyprzekładkowej o szerokości ok.900 mm, z której, należało odciąć pasek tak aby uzyskać szerokość 800 mm wymaganą do tego podajnika. Po zabudowie podajnika brygada przystąpiła do prac związanych z przygotowaniem i wciągnięciem taśmy.

Brygada transportowa dostarczyła odcinek taśmy do chodnika podścianowego 2 ściany 2/VI/385 w rejon skrzyżowania z obcinką ścianową ściany 2/VI/385, który rozciągnięto na długości chodnika w celu zwężenia jej do szerokość 800 mm. Po docięciu taśmy, drużyna kolejki podwieszonej z użyciem lokomotywy ułożyła taśmę w stos (cztery warstwy) o długości około 10 m, bezpośrednio przy skrzyżowaniu. Przodowy odcięty pasek taśmy o szerokości od 60 do 90 mm doszył do końca taśmy, przeznaczonej do wciągnięcia, za pomocą dwóch „szyć” typu „Wymysłówka”. Drugi koniec paska przeciągnięto przez napęd i bęben zwrotny podajnika dociągając go do zestawu transportowego kolejki podwieszonej, przy pomocy której postanowili wciągnąć taśmę na konstrukcję przenośnika. Konwojent kolejki łańcuchem wciągarki hydraulicznej WPT 3,0 owinął i zawiązał węzeł na pasku taśmy. Pracownicy rozstawili się w taki sposób aby istniała możliwość sterowania ruchami lokomotywy wg potrzeb ustalanych przez przodowego cieśli, który naprowadzał wciągany koniec taśmy na konstrukcji podajnika. Poszkodowany zajął pozycję na skrzyżowaniu chodnika z obcinką ścianową w bezpośrednim sąsiedztwie przemieszczającej się, wciąganej taśmy i cięgła wykonanego z paska taśmy. Na skrzyżowaniu wciągana taśma oraz cięgło wykonane z paska taśmy załamywały się pod katem około 110⁰ na prostce ociosowej pierwszych odrzwi na skrzyżowaniu. Konwojent przemieszczał się wraz z lokomotywą w chodniku podścianowy 2 i znajdował się w odległości około 45 m od poszkodowanego. Sztygar zmianowy znajdował się na skrzyżowaniu w odległości około 2 m od poszkodowanego. Po wciągnięciu 25 m odcinka taśmy, jedną z krawędzi taśmy zakleszczyła się o dolną część strzemiona SD prostki ociosowej obudowy, a drugą o elementy rurociągu (kolanka) leżące na spągu co spowodowało zerwanie cięgła (paska taśmy). Zerwany koniec paska taśmy najprawdopodobniej „zabiczował” i uderzył poszkodowanego w tylną części głowy i przedramię prawej reki. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że na skutek uderzenia cięgłem, poszkodowany stracił równowagę i upadając uderzył głową w stalowe elementy konstrukcyjne przenośnika bądź obudowy chodnikowej, leżące na spągu w rejonie skrzyżowania.

Na skutek uderzenia i upadku poszkodowany doznał urazu głowy i kręgosłupa szyjnego tracąc przytomność, którą w wyniku udzielenia pierwszej pomocy odzyskał.

Pierwszej pomocy poszkodowanemu udzielili wykonujący z nim zadanie pracownicy, a w tym sanitariusz oddziałowy, którzy następnie wywieźli go na powierzchnię. Po wydaniu na powierzchnię, o godzinie 8⁴⁰ poszkodowany został przewieziony śmigłowcem do szpitala wojewódzkiego w Lublinie. Akcja udzielania pomocy poszkodowanemu przeprowadzona została sprawnie, z zastosowaniem dostępnych środków, którą ocenia się pozytywnie.

W czasie badania przyczyn i okoliczności wypadku stwierdzono:

• Poszkodowany ostatnią dniówkę przed wypadkiem przepracował w dniu 27.04.2011 r. na zmianie IV tj. od godziny 0²⁰ do 8⁰⁹.
• Obłożenie brygady wyznaczonej do montażu podajnika taśmowego w osobach przodowego (cieśli) i czterech pracowników w tym trzech cieśli było wystarczające do wykonania zadania.
• Obłożenie brygady transportowej kolejki podwieszanej z napędem własnym w osobach maszynisty i konwojenta było zgodne z założeniami regulaminu transportu.

Przyczyną wypadku ciężkiego było uderzenie górnika (cieśli) w potylicę głowy zerwanym cięgłem wykonanym z paska taśmy o szerokości 60 do 90 mm, w trakcie wciągania taśmy do podajnika taśmowego typu PDT – SIGMA 800SID z wykorzystaniem spalinowej lokomotywy podwieszonej typu LZH 60.D.0.

Przyczyna ta była następstwem:

• Stosowania niedozwolonych metod pracy przy wciąganiu taśmy do podajnika taśmowego typu PDT – SIGMA 800SID z wykorzystaniem spalinowej lokomotywy podwieszonej typu LZH 60.D.0., przez pracowników posiadających odpowiednie kwalifikacje do tego rodzaju prac.
• Zastosowanie do wciągania taśmy o szerokości 800 mm cięgła wykonanego z paska z odciętej taśmy o szerokości od 60 do 95 mm, którego wytrzymałość była mniejsza od wymaganej.
• Biernej postawy i akceptacji przez sztygara zmianowego stosowania przez podległych pracowników niebezpiecznych metod pracy przy wciąganiu taśmy do podajnika taśmowego typu PDT – SIGMA 800SID.
• Nie opracowania szczegółowej instrukcji montażu podajnika typu PDT – SIGMA 800SID w warunkach jego pracy czego wymaga DTR producenta, a zwłaszcza szczegółowej technologii wciągania taśmy.
• Przebywania wykonujących pracę, a w tym osoby dozoru ruchu w bezpośrednim sąsiedztwie cięgła wykonanego z paska z odciętej taśmy za pomocą, którego wciągana była taśma do podajnika taśmowego.

W związku z zaistniałym wypadkiem Dyrektor OUG w Lublinie Decyzją z dnia 28.04.2011 r. nakazał:

1. Wstrzymać ruchu zakładu górniczego w części dotyczącej prac związanych z zabudową podajnika taśmowego typu PDT – SIGMA 800SID w przecince ściany 2/VI/385 na polu Nadrybie do czasu opracowania szczegółowej technologii wciągania taśmy do tego rodzaju podajnika, która zostanie zatwierdzona przez Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego.
2. Prace związane z wciąganiem taśmy do podajnika taśmowego typu PDT – SIGMA 800SID w przecince ściany 2/VI/385 wg technologii zatwierdzonej przez Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego prowadzić pod nadzorem osoby wyższego dozoru ruchu.

Ponadto Dyrektor OUG w lublinie w celu zapobieżenia podobnym wypadkom w przyszłości zalecił:

1. Opracowanie szczegółowej instrukcji wciągania taśm do podajników i przenośników taśmowych.
2. Podjęcie działań technicznych i organizacyjnych mających na celu przygotowanie i wdrożenie do stosowania urządzeń pomocniczych do wciągania taśm do podajników taśmowych w porozumieniu z ich producentami.
3. Ponownie przeszkolić pracowników zatrudnianych przy obsłudze przenośników taśmowych w zakresie bezpiecznych metod pracy przy montażu przenośników, oraz przy wykonywaniu czynności konserwacyjnych, a w tym wymiany i wciągania taśm do podajników i przenośników taśmowych.
4. Zapoznać z przyczynami i okolicznościami wypadku pracowników zatrudnionych w ruchu zakładu górniczego, a w tym przeróbki mechanicznej węgla.

Informację opracowano na podstawie danych z OUG w Lublinie.